منازعات دربارة جايگاه حديث در اسلام

ايگناتس گُلدتسيهر

ترجمه: نصرت نيل‌ساز

چکيده

نقل و نگارش احاديث يكي از مسائل مورد اختلاف در تاريخ حديث به شمار مي‌رود و گروهي در نقل و كتابت حديث به منبع اجتناب از آن قايل شده و برخي نظري متفاوت دارند. اين مقاله به بررسي اين منازعات و اختلاف‌ها پرداخته است.

کليدواژه: جايگاه حديث، نقل حديث، نگارش حديث

اول

اخبار درباره بي‌پروايي نسبت به نقل حديث، حتي در صدر اسلام ـ که به عنوان نمونه مي‌توان به أبوهريرة ^۱ اشاره کرد ـ با گزارش‌هايي که از همان زمان دالّ بر وسواس و احتياط زياد در نقل سخني به مثابة حديث پيامبر(، در تعارض است. موضع صحابه مشهور در نقل حديث، بيم از گسترش بي‌پرواي آن بود. شرح حال صحابه در طبقات ابن‌سعد، شواهد چشمگيري از اين احتياط را نشان مي‌‌دهد.
افرادي که مدت‌هاي مديد با ابن‌مسعود مجالست داشته‌اند، مي‌گويند به ندرت، حديثي از زبان وي شنيدم. همو در اندک مواردي هم که به نقل حديثي از پيامبر( مي‌پرداخت، عرق سردي بر پيشاني‌اش مي‌نشست، چوبي که در دست داشت مي‌لرزيد و لرزش اندامش حتي از ميان جامه نمايان بود. وي همچنين روايات را با عباراتي ^۲ چون «اگر خدا بخواهد؛ ^۳ يا کمي بيش از اين، يا تقريباً اين‌چنين، يا اندکي کمتر از اين» ^۴ مقيد مي‌ساخت. شَعبي در روايتي مي‌گويد: يک‌سال با عبدالله‌بن عمر همنشين بودم،