است، موضوع بحث در اين روايت نيست، برترى او بر عابد، مانند برترى خورشيد بر ستارگان است. ۱
15. واضح كردن معناى روايات با مثال زدن
مثال زدن يكى از فنّ هاى تفهيم در خطابه و نگارش به حساب مى آيد. چه بسا مطالبى عميق كه مى توان با يك مثال آن را براى مخاطب روشن ساخت. فيض در الوافي در موارد فراوان، شرح روايات را با آوردن مثال در هم آميخته است و فهم آنها را براى خواننده آسان نموده است؛ مثلاً
معصوم( مى فرمايد:
انّ الله لم يدع شيئا يحتاج اليه الامّة الّا انزله فى كتابه و بيّنه لرسوله( و جعل لكلّ شى حدّا و جعل عليه دليلاً يدلّ عليه و جعل على من تعدّى ذلك الحدّ حدّا.
فيض اين روايت را با مثال روزه تبيين مى كند و مى گويد:
مثال اين حديث در ميان عبادت ها، روزه است. خداوند براى آن حدّ و مرزى قرار داده كه همانا خوددارى از خوردن و نوشيدن و عمل جنسى تا زمان معين است.
فيض آيه اى از قرآن را دليل بر سخن خود گرفته و با آن، اين مرز را روشن ساخته است:
فالآن باشروهنّ و ابتغوا ما كتب الله لكم و كلوا و اشربوا حتى يتبيّن لكم الخيط الابيض من الخيط الاسود من الفجر ثمّ اتمّوا الصيام الى الليل. ۲
16. آوردن اشعار مناسب با مضمون روايات
فيض از عالمان شيعى است كه طبع شعر داشته و ديوان وى نيز به چاپ رسيده است و با اشعار شاعران ديگر نيز آشناست. از اين‌رو، گاهى در مقام شرح روايات، اشعارى از خود يا ديگران ـ كه با مضمون آن احاديث مناسبت دارد ـ آورده است كه خود زيبايى خاصّى به الوافي مى دهد. البته فيض در كتاب هايي كه به زبان فارسى، تدوين كرده، اشعار زيادى در بين نثر خود آورده است، ولى در الوافي، آوردن اشعار به ندرت يافت مى شود و همين مقدار نيز بر زيبايى آن مى افزايد و اينك يک نمونه:
در حديثى آمده است:
لا تحدّثوا الجهّال بالحكمة فتظلموها و لا تمنعوها اهلها فتظلمهم.
فيض مى فرمايد: من همين مضمون را به شعر در آورده ام:
فمن منح الجهّال علما اضاعهو من منع المستوجبين فقد ظلم۳
1.همان، ج۱، ص۱۵۵ـ ۱۵۷.
2.سوره بقره، آيه۱۸۷.
3.همان، ج۱، ص۱۸۷. ترجمه شعر: آن كسى كه علم را در اختيار جاهلان قرار دهد، علم را ضايع و نابود ساخته است و هر كس علم را از كسانى كه اهليّت آن را دارند، دريغ دارد، (درحقّ آنان) ستم كرده است.
