دست آيد ـ گرچه شرايط مطلوب راوى و روايت را نداشته باشد ـ چون راويان غيرموثق هم هميشه دروغ نمى گويند. سخن من اين است كه اگر بنا باشد همه رواياتشان را اخذ كنيم و براى آنها اعتبارى همسطح با روايات صحيح قائل باشيم آن گونه كه از احاديث «من بلغ» به دست مى آيد ( با اين كه مى دانيم بسيارى از احاديثشان دروغ و مبالغه است به گونه اى كه عقل سالم آن را روا نمى داند و منطق اديان الهى آن را نمى پذيرد) اين عمل در اين حدّ باعث مى شود كه دروغ گويان و جيره خواران، دين فروشى كنند و عموم مردم مستضعف را به بند كشند…. ۱
دفاع
براى دفاع از احاديث «من بلغ» پيش از پرداختن به اعتبار و دلالت آن، لازم است مجموعه اين بخش از روايات آورده شود.
1 ـ احاديث «من بلغ»
در اين زمينه تاكنون به پنج روايت با مضمون مشابه دست يافته ايم. از اين تعداد دو روايت در كافى شريف، يك روايت در ثواب الأعمال و دو روايت ديگر در المحاسن برقى آمده است.
۰.يك:عليّ بن إبراهيم، عن أبيه، عن ابن أبي عمير، عن هشام بن سالم، عن أبي عبداللّه(ع) قال: من سمع شيئاً من الثواب على شىء فصنعه كان له وان لم يكن على ما بلغه؛ ۲
۰.هركس بشنود كه عملى پاداش دارد پس بدان عمل بپردازد، آن پاداش از براى او خواهد بود، گرچه حقيقت آن گونه نباشد كه به او رسيده است.
۰.دو:محمد بن يحيى، عن محمّد بن الحسين، عن محمد بن سنان، عن عمران الزعفراني، عن محمّد بن مروان قال سمعت أباجعفر(ع) يقول: من بلغه ثواب من اللّه على
1.همان، ص۱۷۰ ـ ۱۷۴
2.الكافى، ج۲، ص۸۷، باب: من بلغه ثواب من اللّه على عمل، ح۱
