حديث لوح فاطمه (س) و نكته هايي در شرح آن - صفحه 257

چنين بر مى آيد كه منظور، اميدوار شدن به فضل كسى جز خداوند سبحان است، امّا بايد دانست كه اميدوار شدن به فضل ديگران جز فضل خدا، مستحق عذاب و عقاب نيست، اگر چه از ظاهر الفاظ حديث چنين برداشت شود.
امّا اينكه فرمود «او خاف غير عدلى»، مؤيد مطلب پيشين است و از آن چنين استنباط مى گردد كه خوف بندگان از خداوند در واقع خوف از عدل الهى است و براساس عدل او مجازات طبيعى ـ كه نتيجه عمل انسان است ـ بر انسان سنگين خواهد بود و اگر خداوند به عدل خود اعمال بندگان را محاسبه نمايد، كار بر آنان بسيار سخت و تنگ خواهد آمد، لذا شايسته است بيشترين و بلكه تمام هراس آدمى از عدل خداوند باشد و به فضل او اميدوار گردد.

۰.۱۱ . در متن حديث و در توصيف حسين بن على(ع) آمده است:… جَعَلْتُ كَلِمَتىِ التّامَّةِ معه، طبق روايتى كه از امام على بن موسى الرضا(ع) رسيده منظور از كلمة تامة، امامت است. ۱

قرآن، تولد شگفت انگيز عيسى(ع) از مريم(س) را به فرمان الهى نسبت مى دهد و در توصيف عيسى(ع) مى فرمايد:
مُصدقاً بِكلمةٍ مِن اللّه۲
و در جاى ديگر فرمود:
… انما المسيحُ عيسىَ ابنُ مريمَ رسولُ اللهِ وَكَلِمَتُهُ الْقيها الى مريمَ وروحّ منه…۳
و درباره حضرت ابراهيم(ع) مى فرمايد:
وَجَعَلَها كلمةً باقيةً فى عقبهِ.۴
در توضيح اين آيه صاحب مجمع البحرين ۵ حديثى نقل مى كند كه در آن منظور از

1.نك: مقدمه تفسير مرآة الانوار.

2.آل عمران، آيه ۳۹

3.نساء، آيه ۱۷۱

4.زخرف، آيه ۲۸

5.مجمع البحرين، ج۶، ص۱۵۵

صفحه از 258