زندگانی فاطمه زهرا (س)

ترجمه اثر معروف «حياة سيدة النساء فاطمه الزهرا (س)»، اثری جامع در شناخت زندگی و زمانه بزرگ‌بانوی اسلام، فاطمه زهرا سلام الله علیها

«زندگانی حضرت زهرا (س)»، ترجمه اثر معروف «حياة سيدة النساء فاطمه الزهرا (س)» نوشته محقق نامدار، «باقر شریف قرشی» از جمله آثار منتشرشده در معرفی شخصیت حضرت زهرا (س) است که به‌خوبی از پس تبیین ابعاد مختلف شخصیتی آن حضرت برآمده و نظری چندبعدی به آن افکنده است.

اثری جامع در شناخت زندگی و زمانه و معرفی جامع خصایل، فضایل و موقعیت تاریخی و سیاسی زندگی بانوی بزرگ اسلام،‌حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها.

شریف قرشی، برای تبیین شخصیت حضرت زهرا (س) به موقعیت تاریخی زمان ولادت آن حضرت نقب می‌زند و مطرح می‌سازد که پیامبر (ص) در اوج جاهلیت اعراب و گرایش‌های زن‌ستیزانه، دخترش را مورد تکریم و تعظیم قرار داده است؛ چرا که پیامبر (ص) در نظر داشت تا به این وسیله، جامعه‌ای نوین بر پا کند که حقوق زن را محترم شمرد و او را در جایگاه، ارزشمند خود قرار دهد و از این رهگذر، اهمیت زن را در شریعت الهی مشخص کند.

از نکات جالب توجه دیگر در این اثر، نقد کتاب به آرای خاورشناسی به نام «لامنس» است که در کتاب «فاطمه و دختران پیامبر»، ابراز می‌دارد، «پیامبر (ص)، فاطمه را دوست نمی‌داشت و لذا او را همسر مردی فقیر یعنی امیرالمومنین (ع) قرار داد و جهیزیه بسیار ساده‌ای برای وی تهیه کرد». شریف قریشی با این استدلال، لامنس را مورد نقد قرار می‌دهد که اسلام اساس زندگی زناشویی را محبت میان زن و شوهر می‌داند و هیچ توجهی به زندگی اشرافی ندارد تا جایی که پیامبر (ص) می‌فرماید: «بهترین زنان امت من آنهایی
حضرت زهرا (س) سخنرانی تاریخی و بسیار مهمی در مسجد پیامبر ایراد و در آن واقعیت‌ها را افشا کرد. خطرهای عظیمی را که امت اسلامی در پیش داشت و نابسامانی‌های فراوانی که آینده مسلمین را به دلیل کنارگذاشتن اهل بیت نبوت و طهارت در بر می‌گرفت،‌ بیان فرمود. این موضع و جهتگیری‌های دیگر آن حضرت بود که عده‌ای را بر آن داشت تا پیرو راستین اهل‌بیت شوند و ایمان به آن را جزئی اساسی از عقیده خود بدانند و تفسیر احکام اسلام را تنها از روایات وارده از آن بزرگواران بگیرند.
هستند که کمترین مهریه را داشته باشند».

کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» به زندگی حضرت زهرا (س) پس از پیروزی اسلام علیه سپاه مشرکان و کافران نیز اشاره دارد و نشان می‌دهد که وی علاوه بر آن‌ که رهبری زنان مسلمان را برعهده داشت، به آنان قرآن می‌آموخت و درباره معارف اسلامی به ایراد سخنرانی می‌پرداخت تا اخلاق اسلامی و آداب و احکام اسلام را فراگیرند و با وظیفه زن مسلمان نسبت به شوهر و تربیت فرزندان خویش و دیگر مسائل تربیتی و خانوادگی آشنا شوند. همچنین مطرح می‌کند که در آن برهه از زمان، بزرگ‌بانوی اسلام زیر سایه پدر و محبت‌های بی‌اندازه، با عزت و احترام به سر می‌برد و احترام فوق‌العاده پیامبر نسبت به وی، موجب تعظیم و تکریم وی توسط بانوان مسلمان می‌شد؛ تا جایی که عموم صحابه پیامبر (ص) نیز تکریم و احترام زهرا (س) را بر خود لازم می‌دیدند.

زهرا (س)،‌ افشاگر فتنه
حضرت زهرا (س) سخنرانی تاریخی و بسیار مهمی در مسجد پیامبر ایراد و در آن واقعیت‌ها را افشا کرد. خطرهای عظیمی را که امت اسلامی در پیش داشت و نابسامانی‌های فراوانی که آینده مسلمین را به دلیل کنارگذاشتن اهل بیت نبوت و طهارت در بر می‌گرفت،‌ بیان فرمود. این موضع و جهتگیری‌های دیگر آن حضرت بود که عده‌ای را بر آن داشت تا پیرو راستین اهل‌بیت شوند و ایمان به آن را جزئی اساسی از عقیده خود بدانند و تفسیر احکام اسلام را تنها از روایات وارده از آن بزرگواران بگیرند.

نویسنده کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)»، تاکید می‌کند که بحث وی تنها منحصر به مصایبی که بر حضرت زهرا (س) در جریان‌های اسفباری که پس از رحلت پدر بزرگوارش اتفاق افتاد، نخواهد بود بلکه سعی شده است تا تمام جنبه‌های مهم زندگی ارزنده او از جمله عفت و پاکدامنی، عصمت و طهارت، ایمان خالص و عمیق به خدای یگانه و دیگر صفات وی را که شباهت بسیاری به صفات پدر بزرگوارش رسول خدا (ص) داشت، مورد بررسی کامل قرار دهد و نشان دهد چگونه بیشتر صفات و خصایل زهرای اطهر، مانند پیامبر بوده است.

نسب درخشان حضرت زهرا (س)، تولد و پرورش حضرت زهرا (س)، خصوصیات شخصی حضرت زهرا (س)، زهرا (س) در قرآن و سنت پیامبر (ص)، ازدواج حضرت زهرا (س) با امیرالمومنین (ع)، فرزندان مطهر حضرت زهرا (س)، آثار علمی و فکری حضرت زهرا (س)، زهرا (س) و انقلاب عظیم اسلامی، انتخاب امیرالمؤمنین (ع) برای خلافت اسلامی، نشانه‌های رحلت به سوی خدا، فاجعه بزرگ؛ فتنه بزرگ، سخنرانی تاریخی و جاودانه حضرت زهرا (س) و به سوی جنات خلد، عناوین فصل‌های تشکیل‌دهنده کتاب «زندگانی حضرت زهرا (س)» هستند.

بخشی از مقدمه:

هیچ شخصیتی از میان شخصیت‌های اسلامی را نمی‌شناسم که مانند حضرت زهرا (س) مورد تکریم و احترام واقع شده باشد. علمای زیادی از مسلمانان و پیروان سایر ادیان، درباره زندگی درخشان این بانوی بزرگ اسلام، بحث و بررسی کرده‌اند. .. در این میان آثاری نظیر «الکوثر فی احوال فاطمة بنت‌النبی الاطهر» یا «اعلموا انی فاطمه»، ماهیت دایرةالمعارفی دارند و معارف اسلام و جنبه‌های مختلف وجودی حضرت زهرا (س) را تبیین کرده‌اند. همچنین آثاری مثل «مسند فاطمه» به نگارش درآمده‌ که در آن احادیثی که حضرت زهرا (س) از پدر گرامی خود، نقل کرده‌اند، گرد هم آمده‌اند.

برشی از کتاب:

«درباره محبت فراوان زهرا (س) نسبت به پدر، نقل شده است که پیامبر (ص) از جنگ مدینه بازگشته بود و طبق معمول، ابتدا وارد منزل علی (ع) و زهرا (س) می‌شد پیش از آن‌ که نزد هر یک از زنان خود برود. در این هنگام فاطمه (س) به استقبال پدر آمده، صورت و چشمان آن حضرت را بوسیده و می‌گریست. پیامبر فرمود: چرا گریه می‌کنی؟

جواب داد: می‌بینم که رنگ شما پریده است.

پیامبر ایشان را آرام کرده فرمود:
ای فاطمه، خداوند پدرت را برای امری عظیم برانگیخته است که هرگز بر روی زمین خانه‌ای باقی نمانده چه خانه گلی بوده یا چادری باشد مگر این‌که آن خانه به واسطه پدرت یا عزیزگشته و یا در ذلتی تاریک فرو رفته باشد.» (صفحات ۶۶ ــ ۶۷)

بخش‌های کتاب:

نسب (جایگاه و شخصیت والدین)
تولد و پرورش (زمان و مکان، اسما و القاب و کنیه‌ها)
ویژگی‌ها (عصمت حضرت زهرا(س)، زهد و تقوا، دعاها و حرزها، تسبیحات، عبادات)
زهرا در قرآن و سنت (تفسیر آیات ابرار، تطهیر، مباهله و تحلیل احادیث ثقلین و سفینه)
ازدواج امام علی و حضرت فاطمه (سیره خانوادگی مانند: جهیزیه، خواستگاری، خطبه عقد، اشعار دربارهٔ ازدواج، شؤون منزل و خانه‌داری)
فرزندان فاطمه (امام حسن(ع)، امام حسین(ع)، زینب کبری(س)، ام کلثوم(س)، محسن)
مقام علمی (کلمات قصار و اندیشه‌های فاطمه به همراه نظریات فقهی‌اش)
کوشش‌ها و تلاش‌های فاطمه (س) در نهضت اسلامی
فتنه کبری (پاسداری از ولایت و خلافت امام علی(ع) در ماجرای سقیفه، ماجرای فدک)
خطابات تاریخی (شرح و تفسیر خطبه‌های او)
تا بهشت برین (عُمْر، تاریخ شهادت، مزار او).