گوینده ی زیارت ناحیه

دو زیارت زیر، که هردو برای روز عاشوراست، به ناحیه مقدسه منسوب است:

الف) در کتاب مزار کبیر، اینگونه آغاز می شود:

«خَرَجَ مِنَ النّاحِیةِ(ع) إلی أحَدِ الأَبواب؛[۱]

از ناحیه مقدّسه به دست یکی از باب ها رسیده است.»

ظاهرا مراد از «ابواب» چهار نایب خاصّ امام زمان(ع) در دوره غیبت صغراست.

ب) آغاز این زیارت در کتاب اقبال چنین است:

«خَرَجَ مِنَ النّاحِیةِ سَنَةَ اثنَتَینِ وخَمسینَ ومِئَتَینِ؛[۲]

از ناحیه مقدّسه، در سال ۲۵۲ هجری صادر شد.»

علّامه مجلسی در مورد نقل دوم گوید: «در تاریخ روایت، اشکالی وجود دارد؛ زیرا چهار سال زودتر از تولّد امام مهدی(ع) است. از این رو، شاید تاریخ آن ۲۶۲ باشد [نه ۲۵۲ ق ]. نیز ممکن است از سوی امام حسن عسکری(ع) صادر شده باشد.»[۳]

لیکن باید توجّه داشت که تاریخ یاد شده (۲۵۲ ق) هم زمان با دوران امامت امام هادی(ع) (۲۱۲ ـ ۲۵۴ ق) است: بنابر این، سخن علّامه مجلسی در مورد امکانِ نسبت دادن آن به امام حسن عسکری(ع) صحیح به نظر نمی رسد.

هر دو زیارت فوق، منسوب به ناحیه مقدّسه اند، لیکن زیارتی که به «زیارت ناحیه مقدّسه» شهرت دارد، همان زیارت نخست است.