اولين مؤلفان در علم مصطلح الحديث

در میان اهل سنت، اولين كسى كه در علم «مصطلح الحديث» كتاب نوشت، قاضى ابو محمّد رامهرمزى (م۳۶۰) است كه كتاب «المحدث الفاصِل بين الراوى و الواعى» را نگاشت.

پس از وى حاكم نيشابورى، محمد بن عبداللَّه (م۴۰۳ يا ۴۰۵) كتاب جامعى را در اين فن نوشت به نام «معرفة علوم الحديث» يا «اصول علم الحديث».

از دانشمندان شيعى اولين كسى كه اصطلاحات متداول حديثى را استعمال كرد ابن طاووس جمال الدين احمد بن موسى (م۶۷۳) و سپس علامه حلّى جمال الدين حسن بن يوسف (م۷۲۶) است ولى اين دو در اين علم تأليفى ندارند.

پس از متداول شدن اصطلاحات مزبور نخستين عالم شيعى كه در اين علم مستقلاً دست به تأليف زد شهيد ثانى زين الدين عاملى (م۹۶۵) است.[۱]

شهيد ثانى علاوه بر كتاب «البدايه فى علم الدراية» و شرح آن كه با نام «الرعاية» و «الدراية» منتشر گرديده است، اثرى به نام «غُنية القاصدين فى معرفة اصطلاحات [اصطلاح] المحدثين» داشته است.

عبارت مؤلف در خاتمه شرح بدايه حاكى از آن است كه وى «غنية القاصدين» را قبل از شرح بدايه نوشته است.