معجم الاحادیث المعتبره
«معجم الاحادیث المعتبره» کتابی است که همه روایات معتبر شیعه را در 8 جلد شامل 11هزار و 523 حدیث گرد آورده است. این کار سترگ که نخستین پالایش کامل روایات شیعه به لحاظ سندی به شمار می‌آید،جوایز کتاب فصل، کتاب سال حوزه و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود ساخته است.
مشخصات کتاب :
معجم الاحادیث المعتبره
تاریخ نشر: ۱۳۹۲
ناشر : نشر ادیان
تعداد جلد : ۸ جلد
قطع : وزیری
صفحات : ۴۲۷۲ صفحه
بها: ۱۴۵ هزار تومان
در باره کتاب :
«معجم الاحادیث المعتبره» کتابی است که همه روایات معتبر شیعه را در ۸ جلد شامل ۱۱هزار و ۵۲۳ حدیث گرد آورده است. این کار سترگ که نخستین پالایش کامل روایات شیعه به لحاظ سندی به شمار می‌آید، پدیده‌ای منحصر به فرد است که جوایز کتاب فصل، کتاب سال حوزه و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران را از آن خود ساخته است. آن چه می‌خوانید حاصل گفت‌وگو با آیت‌الله محمدآصف محسنی مولف کتاب است که در کابل زندگی می‌کند.
کتابی که تحولی چشمگیر و اثرگذار در پالایش روایات شیعه به شمار می رود، امسال و سال گذشته خوش درخشید. معجم الاحادیث المعتبره نوشته آیت الله محمدآصف محسنی از علمای مشهور و مبارز افغانستان، جوایز برگزیده کتاب فصل، کتاب سال حوزه و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران در حوزه دین، بخش حدیث را از آن خود کرد.
این کتاب در هشت جلد منتشر شده است. مؤلف در این دانشنامه، کل احادیثی را در منابع شیعی گردآوری و تدوین کرده که از نظر سند معتبر قلمداد می شوند. این ویژگی باعث شده که این دانشنامه در میان منابع حدیثی شیعه، پدیده ای منحصر به فرد باشد؛ کاری که تحقق آن، آرزوی دیرین محققان و نواندیشان شیعه بود. این کتاب از سه منظر دارای اهمیت است؛ نخست این که حدیث در اسلام، از منابع مهم معارف دینی است.
دوم، اعتبار احادیثی که در معارف اسلامی مورد استناد و استدلال قرار می گیرند منوط به اعتبار سند آنهاست و سوم، احراز اعتبار اسناد احادیث نیازمند تبحر در علوم حدیث و علم رجال است.
مؤلف در این اثر، صحت متن را معیار سنجش صحت صدور حدیث قرار نداده و احادیث متعارض یا مخالف مشهور را نیز در کتاب خود گرد آورده است. بنابراین، این کتاب که انتخاب احادیث آن بر اساس حجیت و اعتبار مصادر و اسناد آنهاست، برای محققان علوم مختلف اسلامی از جمله کلام، تفسیر، فقه، اخلاق و تاریخ مفید خواهد بود.
این مجموعه شامل ۷۱ کتاب در هشت جلد است. مؤلف در انتخاب احادیث این مجموعه، افزون بر اعتبار حجیت اسناد، به اعتبار منابع هم توجه داشته و از ذکر برخی احادیث معتبر که در صحت منابعشان یا انتساب آنها به مؤلفشان تردید داشته، پرهیز کرده است. اگر گاهی نیز حدیثی از این دست آورده، آن را بدون شماره مسلسل ــ که علامت سند است ــ ذکر کرده است. گرچه قصد مؤلف در این کتاب نگارش تعلیقه یا شرح و توضیح مفاد احادیث نبوده، گاهی بنا بر برخی ملاحظات، تعلیقه هایی بر احادیث نگاشته است.
احادیث این مجموعه دو شماره دارد؛ یکی شماره مسلسل و دیگری شماره احادیث ابواب. در برخی موارد که برای حدیثی به جای شماره مسلسل، عدد صفر گذاشته شده، یا آن حدیث تکراری است یا اعتبار سند آن محل تردید است. عدد احادیث شماره گذاری شده نشان می دهد که شمار احادیث معتبر شیعه از دیدگاه این کتاب فراتر از ۱۱ هزار و ۵۲۳ نمی رود.
ترتیب ابواب این کتاب مانند سایر کتاب های حدیثی است، اما ترتیب کتب تا حدی تغییر یافته و از سیاق سنتی سایر منابع پیروی نشده است. برای نمونه، کتاب الرواة (رجال)، کتاب الحکومة و کتاب اصول الفقه را می توان نام برد که این عناوین در سایر منابع دیده نمی شوند.
در این مجموعه همه اسناد معتبر احادیثی که چند سند معتبر دارند، ارائه شده و اگر گاهی حدیثی با سند ضعیف از منبعی نقل شده، سندی معتبر از منبعی دیگر برای آن آورده شده است. در ضمن، از نقل احادیث مربوط به عبد و أمة (غلام و کنیز) به سبب از بین رفتن زمینه های فرهنگی آن اجتناب شده است.
از دیدگاه مؤلف :
اهمیت این کار و آثاری را که در آینده، جهان تشیع خواهد داشت ، چگونه ارزیابی می کنید؟
اعتباری که متن یک روایت پیدا می کند به سند آن است. هنگامی که روایتی سند ندارد یا سند آن ضعیف است، متن روایت از اعتبار ساقط می شود. البته در فقه، گاه اگر سند روایت ضعیف باشد اما مشهور علمای شیعه به آن عمل کرده باشند، عده ای گفته اند که این روایت معتبر است حتی اگر سندش ضعیف باشد چون مشهور به آن عمل کرده اند و عمل مشهور، این متن را معتبر می سازد. اما عده ای دیگر مانند شهید ثانی و استادش می گویند عمل مشهور برای اعتبار متن کارساز نیست و بنابراین، عمده و مهم، سند حدیث است.
این کتاب هشت جلدی برای این نوشته شد که مردم بدانند سند کدام روایت ها معتبر است. البته این جمله به این معنا نیست که ۱۰۰ درصد این روایت ها مفید و قابل عمل است، بلکه به این معنی است که غالب سندهایی که روایت شده است، غالب مراجعان می توانند احادیث آنها را معتبر بدانند و به متونشان عمل کنند.
آیا کسی می تواند بر اساس این کتاب، عقاید، فقه، اخلاق، آداب و سنن، تفسیر و تاریخ انبیا را از دیدگاه امامیه بنویسد بدون آن که به کتاب روایی دیگری نیاز داشته باشد؟
همه این مطالب با سندهای معتبر در کتاب وجود دارد اما در فقه و در عمل، برخی می گویند اگر یک خبر باشد و معتبر هم باشد، کفایت می کند. عده ای دیگر می گویند که در فقه برای عمل، یک روایت اگر معتبر باشد، کفایت می کند اما در عقاید گاهی یک یا چند روایت حتی اگر معتبر هم باشد، کفایت نمی کند زیرا خبر واحد ظنی است و در مسائلی که علم، معتبر است، تنها خبر متواتر است که کفایت می کند.
بنابراین در مسائلی که برای آنها علم، معتبر است، باید اخبار، متواتر باشند. اما در مسائلی که خبر واحد کفایت کند، جواب پرسش شما مثبت است.
در باره مؤلف:
محمد آصف محسنی متولد پنجم اردیبهشت ۱۳۱۴ افغانستان
در سال ۱۳۳۲، به نجف اشرف رفت و در طول دو سال و نیم دروس سطوح را به پایان رساند. سپس خارج فقه و اصول را نزد آیات عظام سید محسن حکیم، شیخ حسین حلی، سید عبدالاعلی سبزواری و آیت الله ابوالقاسم خویی فرا گرفت.
پس از دوازده سال تحصیل در نجف، به زادگاهش قندهار بازگشت و حسینیه بزرگ قندهار و مدرسه علمیه آن شهر را تأسیس کرد. وی در سال ۱۳۵۷ به حج و سپس به سوریه رفت و چند ماهی در شهر دمشق مشغول تدریس علوم حوزوی شد. آن گاه به ایران آمد و در سال ۱۳۵۷ با جمعی از روحانیون افغانستان مقیم در حوزه علمیه قم، حزب حرکت اسلامی افغانستان را تأسیس کرد.
در سال ۱۳۷۶ به قم مهاجرت کرد و در این شهر به تدریس خارج فقه، علم کلام و علم رجال پرداخت.
آیت الله محمدآصف محسنی بیش از ۶۳ کتاب تألیف و منتشر کرده که از آن جمله است: صراط الحق، حدود الشریعة فی محرماتها و واجباتها، عقاید اسلامی، فوائد رجالیة، متافیزیک، قرآن یا سند اسلام، فوائد دین در زندگانی، اقتصاد معتدل، معجم الاحادیث المعتبرة، الفقه و مسائل طبیة، حکومت اسلامی، مشرعة بحارالانوار، الضمانات الفقهیة و اسبابها، القواعد الاصولیه و الفقهیة، روح از نظر دین، عقل و علم روحی جدید، بحوث فی علم الرجال، تقریب مذاهب از نظر تا عمل، روش جدید اخلاق اسلامی، مباحثی درباره حکومت اسلامی و فوائد دمشقیة.
----------------------------------
متن کامل این مطلب را درپایگاه خبرگزاری کتاب ایران -ابنا-بخوانید.
مقاله مرتبط :کتابی برای رهایی از خصومت در تاریکی
