مخالفان نگارش حديث در صدر اسلام(2) - صفحه 34

شفاهى گراى نسبتا خشنى سخن مى گويد كه در اواخر سده دوم در شخص سفيان تجلى يافته است. وى نقل مى كند كه در محضر سفيان در جايى مى نشستم كه پيرمرد مرا درحال نوشتن نبيند. سفيان، عصايى داشت و اگر كسى را در حال نوشتن مى ديد، با عصايش به او اشاره مى كرد؛ سپس مى رفت و او را از آن كار بازمى داشت. ۱

يمن

55ـ در احاديث يمنى، تنها دو شخصيت به راستى داراى اهميت اند: طاووس بن كيسان يمنى(م106) و معمربن راشد، مهاجر بصرى[به يمن](م 153). عبدالرزاق بن همّام(م 211) براى مقاصد ما تنها يك راوى است و از خود، عقايد مشخصى ندارد.
56ـ طاووس، بيشتر مخالف كتابت معرفى شده است. ۲ وى دستور مى داد تا كتابها را بسوزانند؛ ۳ نامه هايى را كه نزدش جمع مى شد، مى سوزاند؛ ۴ دوست نمى داشت كسى بر موزه هاى خود چيزى بنويسد ۵ و در نقل حديث هاى استمداد از ابن عباس عليه كتابت، نقش برجسته اى ايفا مى كند؛ ۶ اما وى در طرف ديگر[موافق

1.علل، ج۳، ص۳۸۳ به بعد، شماره۵۶۸۳ (ابن حنبل در طى چهار ديدارى كه از مكه داشت، در كلاس هاى سفيان حضور مى يافت؛ نخستين ديدار او در سال۱۸۷ بود: همان، ج۳، ص۱۳۹، شماره۴۶۱۱؛ و مقايسه كنيد با:، ج۱، ص۵۶۰ به بعد، شماره۱۳۳۸؛ ج۳، ص۴۷۳، شماره۶۰۱۹؛ اين تاريخ بايد۱۸۷ خوانده شود نه۱۸۹). گزارش كم ترى به همين مضمون از ابونعيم موجود است(ابوزرعه، تاريخ، ص۴۷۱، شماره۱۲۲۵).

2.شولر درباره طاووس بحث نمى كند و بسا به همين جهت است كه مخالفت يمن را در كتابت حديث بسيار ناچيز مى داند(Mundliche Thora ، ص۲۵۵ به بعد).

3.تقييد، ص۶۱c

4.عبدالرزاق، مصنّف، ج۱۱، ص۴۲۵، شماره۲۰۹۵۱؛ طبقات، ج۵، ص۳۹۳، س۵

5.ابن ابى داود، مصاحف، ص۴، س۹

6.تقييد، ص۴۲bـ c ۴۲؛ عبدالرزاق، مصنّف، ج۱۱، ص۲۵۸، شماره۲۰۴۸۵؛ جامع، ص۶۴، س۲۴، علل، ج۲، ص۳۸۷، شماره۲۷۲۷(حديث هايى كه ابن عباس را در اين طرف[مخالفت كتابت] آورده و توسط طاووس روايت شده، عبارت اند از: تقييد، ص۴۳۴۲c؛ جامع، ص۶۵، س۲۱، ص۶۵، س۲۳؛ طبقات، ج۶، ص۱۷۹، س۴).

صفحه از 71