صاحب «معجم رجال الحديث»، رواياتى را كه وى از معصوم (امامان باقر، صادق، موسى، رضا ـ عليهم السلام ـ) نقل كرده است، به 239 مورد مى رساند. ۱
وى از كسانى چون: ابوبصير، ابان بن تغلب، زراره، محمد بن مسلم، فضيل بن يسار و… روايت مى كند و راويان او نيز بسيارند؛ محدّثانى چون: ابن ابى عمير، حسن بن محبوب، صالح بن عقبه، ابو مالك حضرمى، صفوان بن يحيى، حمّاد بن عثمان و…. ۲
وى، دانشمند فروتنى بوده است. اين حقيقت، از گفتگوى ابن ابى عمير با او معلوم مى گردد. ابن ابى عمير مى گويد:
به جميل گفتم: محضر درس تو چه باشكوه برقرار است! گفت: آرى؛ به خدا سوگند، ما نزد زرارة بن اعين، جز به منزله كودكان مكتبى كه اطراف معلّمشان باشند، نبوديم. ۳
جميل، در ميدان عبادت و تقوا نيز مقامى منيع داشته و سجده هاى طولانى او زبانزد خاص و عام بوده ۴ و در علوم زمان خود، تبحّر و نزد محدّثان، منزلتى رفيع داشته است.وى با اينكه از نظر مالى وضع چندان خوبى نداشت، از همكارى با جائران سخت پرهيز مى كرد.
ابن درّاج، «اصل»ى داشته كه گروه بسيارى آن را روايت كرده اند ۵ و نيز كتابى را با همكارى محمد بن حمران تأليف كرده كه حسن بن علىّ بن بنت الياس آن را روايت كرده است. ۶ كتاب ديگرى را هم با مشاركت مرازم بن حكيم تدوين كرده كه حسين بن عبيداللّه آن را روايت كرده است. ۷
ايشان، در پايان عمر با بركت خود، نابينا شد و در زمان حضرت رضا(ع) رحلت
1.معجم رجال الحديث، ج۵، ص۱۲۵
2.همان.
3.رجال الكشى، ص۱۳۴، ش ۲۱۳ و نيز رجوع شود به: ص۱۵۴، ش۲۵۲و ش۱۵۴
4.همان، ص۲۵۲، ش ۴۶۹ و نيز ص۲۱۱، ش۳۷۳
5.رجال النجاشى، ص۱۲۶، ش۳۲۸؛ الفهرست، شيخ طوسى، تحقيق نشر الفقاهة، ص۹۴، خلاصة الأقوال، ص۹۲، ش۲۰۹
6.رجال النجاشى، ص۱۲۶، ش۳۲۸
