قرآن در صحیفه سجادیه

(۱)
قرآن در صحیفه سجادیه

مصطفى محمّدى عراقى

كارشناسى ارشد علوم قرآن و حدیث
دانشكده‏الهیات و معارف اسلامى دانشگاه تهران
استاد راهنما: دكتر سید محمّدباقر حجّتى
استاد مشاور: ...
۱۳۷۰
۱۶۱صفحه

پى بردن به ارزش و اهمّیت دعا در اسلام و جایگاه آن در بین مسلمانان، و ویژگى ذكر آن در آیات قرآن مجید، رابطه قرآن با دعا، معرّفى صحیفه سجادیه و بیان جایگاه آن و آیات الهى در كلام امام سجّادعلیه السلام ، مطالب مورد بحث این پایان‏نامه است. مختصرى از زندگانى امام سجّادعلیه السلام و سخنان ایشان در كوفه، شام و مدینه پس از ماجراى كربلا، تلاش‏هاى رژیم اموى علیه خاندان پیامبر اسلام‏صلى الله علیه وآله، روش امام سجّادعلیه السلام در دعا كردن علیه جریان حاكم، و نقل گفتارى از استاد مطهّرى درباره احوال و شخصیت امام سجّادعلیه السلام، از مطالب فصل اوّل این تحقیق است. در فصل دیگر، ارزش و اهمّیت دعا در اسلام مورد بررسى قرار گرفته، ارزش و اهمّیت دعا در كلام رسول خدا و ائمه هدى‏ و اشاراتى به آیات قرآن كریم در باب دعا، امر به دعا به عنوان یك وظیفه دینى، محبوبیت دعا نزد خالق یكتا، جایگاه دعا در مسیر خلقت، اجابت برترین هدف از دعا، فواید و آثار دعا، فضیلت و اهمّیت دعا، شرایط دعا، بُعد اخلاقى - اجتماعى و بُعد فردى دعا و حالات نمایشى دعا، از جمله عناوین مورد بحث در این قسمت است. فصل سوم، به معرّفى صحیفه سجّادیه اختصاص یافته است. در این فصل در ضمن چهار بخش، مباحثى همچون: جایگاه صحیفه و بررسى سلسله سند آن، نمودار سلسله سند آن به نقل از امام باقرعلیه السلام و محمّد بن زید شهید آمده و ترجمه‏ها و شرح‏هاى صحیفه، معرّفى شده است. در فصل چهارم - كه موضوع اصلى پایان نامه است - آیات قرآنى كه در صحیفه منعكس شده، مورد بررسى قرار گرفته‏اند. به ادّعاى نگارنده، این آیات به دو صورت صریح و غیر صریح (ملهم بودن كلام امام‏ علیه السلام از آیات) در صحیفه آمده است. آیات صریح، در چهارده دعا انعكاس یافته ‏اند. در این فصل، در كنار انعكاس متن دعاى صحیفه، آیات مورد اشاره، در حاشیه آن ذكر شده در مواردى، توضیحات كوتاهى ارائه شده است.