عنوان کتاب : پژوهشی درباره جوامع حدیثی اهل سنت

پژوهشی درباره جوامع حدیثی اهل سنت

نوشته دکتر احمد پاکتچی، این اثر می‌کوشد یک نظام پیشنهادی را درباره علوم الحدیث به دور از تکرار کتاب‌های گذشته و با تکیه بر متون کهن و کلاسیک حدیثی ارایه دهد.

مشخصات :
عنوان : پژوهشي پيرامون جوامع حديثي اهل سنت
تعداد جلد : ۲
ناشر : دانشگاه امام صادق علیه اسلام
مؤلف: پاکتچي، احمد
محل نشر: تهران
سال نشر : ۱۳۹۲
فروست ۴۸۶؛ فلسفه و الهيات؛ ۴۱
قيمت: جلد اول ۸۵۰۰۰ ریال، جلد دوم ۹۵۰۰۰ ریال
نوع جلد رقعي (شوميز)

از زبان مولف :
جايگاه هويتیِ جوامع در حيطه حديث به اندازه‌ای پراهميت است که عملا بخش مهمی از مطالعات حديثی را به خود اختصاص داده است؛ با وجود آن که در عمل کمتر به‌طور مستقل به چنين بحثی پرداخته شده و کمتر اثری دقيقاً با همين محور موضوعی نوشته شده است، اما همواره مباحث مربوط به جوامع حديثی کمابيش در خلال آثار عمومی مربوط به علوم الحديث موضوع بحث بوده است. از همين روست که هم در کتب سنتی با موضوع علوم الحديث و هم در مطالعات معاصر چه مربوط به محققان مسلمان و چه خاورشناسان، پرداختن به مباحث مربوط به جوامع و متون حديثی چشمگير است.
از آنجا که شمار آثار مربوط به علوم الحديث فراوان است، برای پرهيز از تکرار، ابتدا کوشش نشده است که مطالب آن کتب ـ با وجود سودمندی ـ پوشش داده شود. نوشته پيش رو، در واقع حاصل مطالعه‌ای صورت گرفته با يک نظام پيشنهادی مربوط به مؤلف است که در آن تکيه اصلی بر متون کهن و کلاسيک حديثی است. در مواردی نيز پيوندها ميان دانش حديث با ديگر حوزه‌های معارف اسلامی، ما را به‌طور قهری به روابط بينارشته‌ای حديث با فقه و کلام و امثال آن کشيده، اما تا حد ممکن از دور شدن از محور اصلی پرهيز شده است. با وجود آن که در تأليف اثر حاضر، منابع معاصر اعم از اسلامی و استشراقی از نظر دور نبوده‌اند، ولی جز در مواردی نادر که ضرورتی اقتضا داشته به آنها ارجاع نشده است.

مطالب کتاب :
جلد اول اين اثر از ۱۰ فصل تشكيل شده است.

فصل اول : «مفاهيم كليدی»،‌ پيرامون مفهوم جوامع و اهل سنت و جماعت

فصل دوم : «اصحاب‌ حديث و تدوين»، پيرامون اصحاب حديث متقدم، اصحاب‌ حديث‌ متأخر و گرايش تشيع‌ نزد اصحاب حديث بحث شده است.

فصل سوم : «پديده جمع و تدوين»، در مورد منع كتابت حديث، نقش كتابت در صدر اسلام،‌ صحابيان موافق و مخالف كتابت، مفهوم سنت در دو سده نخست هجری، مفهوم سنت در قرآن و عصر نبوی، مفهوم سنت در عصر خلفای متقدم، مفهوم سنت در دوره اموی و اوايل عصر عباسی و مفهوم علم و تدوين حديث.

فصل‌های چهارم تا ششم :كليات تدوين و نسخه‌های متقدم، رويكرد تماميت‌گرا نزد اصحاب حديث و جامع‌ها و مصنف‌های متقدم .

فصل هفتم : «تأليفات اصحاب حديث متأخر»؛‌ خاستگاه‌ها، تغيير در زمينه‌های اجتماعی، شكل‌گيری حديث فرابومی، تدوين و اجتناب از خردورزی، جريان مسندنويسی، مسندنويسی برای پرهيز از تبويب، محوريت صحابه در مسندنويسی و ديگر سبك‌های تأليف .

فصل هشتم : «زمينه‌های فرهنگی پيدايی كتب سته»، زمينه‌های مكتبی، زمينه‌ها در فرهنگ دينی عصر، زمينه‌های تاريخی ـ تمدنی، نقد حديث پيش از كتب سته، مسئله اسناد و نقد حديث، ‌مفاهيم علت و صحت در محيط بصره، مفاهيم علت و صحت در محيط بغداد، مفاهيم علت و صحت در محافل خراسان،‌ علل الحديث در عصر تأليف كتب سته،‌ علل الحديث و مفهوم حديث صحيح در عراق و علل الحديث و مفهوم حديث صحيح در ری .

فصل نهم : «ملاك‌های گزينش در كتب سته» تأخر تدوين علم الحديث از تأليف كتب سته، مفهوم صحيح نزد بخاری، مفهوم صحيح نزد مسلم، مقايسه ميان ويژگی‌های صحيحين، كاوشی در شروط صحيحين، مفهوم صحيح در كتاب ترمذی و سنن ثلاثه و ...

فصل دهم : ساختار موضوعی كتب سته، از جمله موضوع‌يابی حديث و رده‌بندی موضوعی و رده‌بندی در كتب سته .

جلد دوم کتاب جوامع حديثي اهل سنت؛ به بحث و بررسي ادامه مباحث مطرح در جلد اول کتاب مي‌پردازد.

اين جلد فصول يازدهم تا نوزدهم را در بر گرفته است.

فصل يازدهم : «نظريه کتب سته و تداول آنها»؛ نظريه کتب سته و جايگاه آنها در حديث اهل سنت؛ تاريخ تداول کتب سته؛ کتب مشيخه؛ سياهه منابع و مآخذ در آثار برخی کتب حديثی؛ کتب رجالی؛ کتب مسند متأخر؛ و تحريرها و روايت‌های مختلف کتب سته .

فصل دوازدهم : «بررسی‌های رجالی و اسنادی در کتب سته»؛ آثار متمرکز بر رجال کتب سته و آثار متمرکز بر اسانيد کتب سته.

فصل سيزدهم : «مستدرک‌ها و مستخرج‌ها»؛ فضای فرهنگی مستدرک‌ها و مستخرج‌ها ، مستدرک‌ها و مستخرج‌ها .

فصل چهاردهم :«جمع ميان کتب سته»؛ انگيزه‌های جمع‌نویسی؛ سبک‌ها و فوائد جمع‌نویسی؛ موضوع‌بندی در جمع‌نويسی؛ جمع‌نويسی و مستند‌سازی؛ مقایسه‌های متنی و ارجاع به نویسندگان .

فصل پانزدهم : «شروح کتب سته»؛ زمینه‌های شکل‌گیری جريان شرح‌نويسی؛ و شرح‌نويسی در سده‌های ميانی و سده‌های متأخر .

فصل شانزدهم : «نقد کتب سته»؛ پيرامون نقدهای متقدم از اهل سنت؛ نقدهای اهل سنت در سده‌هاي ميانه؛ نقدهاي متأخر و معاصر اهل سنت؛ نقد کتب سته نزد شيعه و گونه‌شناسی نقد کتب .

فصل هفدهم : ادامه جوامع به سبک صحاح و سنن .

فصل هجدهم : «تنوع گونه‌های تدوين»؛ دوام مسندنويسی؛ گونه‌های تدوين حديث مسند؛ گونه‌های تدوين با تجريد سند؛ زوائدنويسی؛ و تخريج‌نويسی.

فصل نوزدهم : نمايه‌ها و راهنماهای حديث.