جايگاه سنّت در حوزه معرفت دينى - صفحه 28

برخى ديگر ، كار هر كس نيست . تنها خواص و اهل فن مى توانند تشخيص بدهند كه هر آيه در باره آيه ديگر، چه مى گويد و كدام آيه ، به كدام نكته اشاره دارد و كدام آيه ، مفسّر و مبيّن كدام آيه ديگر است.
قرآن شناسى بر اساس اين روش ، «تفسير قرآن به قرآن» ناميده مى شود و نيازى به سنّت ندارد ؛ امّا نكته مهمّى كه بايد به آن توجّه داشت ، اين است كه معارفى كه در اين مرحله از قرآن شناسى به دست مى آيند ، نمى توانند به عنوان پيام دين و برنامه اسلام براى تكامل انسان و زندگى او تلقّى گردند ؛ چرا كه در اين صورت ، به ديدگاه نخست، باز خواهيم گشت و «حَسبُنا كتابُ اللّه » ، ۱ مصداق خواهد يافت كه بر خلاف سنّت قطعى پيامبر خدا صلى الله عليه و آله و اجماع قاطبه مسلمانان است.
بنا بر اين ، مرحله دوم از قرآن شناسى براى استنتاج نهايى از معارف قرآنى در زمينه هاى مختلف ، كافى نيست . توضيح بيشتر اين مطلب ، در تبيين مرحله سوم ، خواهد آمد.

سه. آشنايى با لطايف قرآن

در اين مرحله از قرآن شناسى، با كشف دقايق و لطايف كتاب خدا ، زمينه براى استنتاج نهايى از معارف بلند آن ، فراهم مى گردد ؛ امّا اين مرتبه از شناخت ، همان طور كه در سخن امام زين العابدين عليه السلام آمده است ، ويژه اولياى الهى است: «لطايف براى اوليايند» .
امام على عليه السلام ، در تبيين ويژگى هاى اولياى خدا كه با لطايف قرآن آشنايند ، مطابق گزارش بسيارى از منابع حديثى چنين مى فرمايد:
إنَّ أولِياءَ اللّهِ هُمُ الَّذينَ نَظَروا إلى باطِنِ الدُّنيا إذا نَظَرَ النّاسُ إلى ظاهِرِها، وَ اشتَغَلوا بِآجِلِها إذَا اشتَغَلَ النّاسُ بِعاجِلِها، فَأَماتوا مِنها ما خَشوا أن يُميتَهُم، و تَرَكوا مِنها ما

1.ر.ك : ص ۴۶ (درآمد / ديدگاه نخست : فهم قرآن ، بى نياز از سنّت) .

صفحه از 34