مى‏گردد^۱ و اداره انسان را به دست مى‏گيرد و از آن پس ، زمينه‏اى براى انجام دادن كارهاى ناشايست ، در وجود انسان ، باقى نمى‏مانَد . در نتيجه ، حكمت ، با عصمت ، همراه مى‏گردد^۲ و در نهايت ، همه ويژگى‏هاى حكيم و عالِم حقيقى ، براى آدمى حاصل مى‏گردد و در بالاترين مراتب علم و حكمت ، به والاترين درجات خودشناسى ، خداشناسى ، امامت و رهبرى دست مى‏يابد .

سرآمد حكيمان‏

انبياى الهى و اوصياى آنان ، همان كسانى هستند كه به قلّه حكمت علمى ، عملى و حقيقى دست يافته‏اند . بر اين پايه ، از جانب خداوند متعال ، مأمور آموختن علم و حكمت به جامعه بشر شده اند .

حكمت‏نامه حضرت عبد العظيم عليه السلام‏

حضرت عبد العظيم حسنى عليه السلام راوىِ بخشى از حكمت‏هاى خاندان رسالت است ، و بدين مناسبت ، اين مجموعه ، حكمت‏نامه حضرت عبد العظيم عليه السلام ناميده شد .
اين حكمت‏نامه ، شاملِ شناخت‏نامه عبد العظيم عليه السلام و يكصد حكمت ، از سخنان حكيمانه‏اى است كه بى واسطه يا با واسطه ، توسط ايشان ، از اهل بيت عليهم السلام روايت شده است. پيش از ورود به متن كتاب ، ذكر چند مطلبْ ضرورى است :
1 . در نگارش شناخت‏نامه حضرت عبد العظيم عليه السلام از شمارى از كتاب‏ها و مقالاتى كه در مجموعه آثار كنگره حضرت عبد العظيم عليه السلام منتشر شده اند، بهره برده‏ايم .
2 . بجز يك روايت، متن همه رواياتى كه در اين حكمت‏نامه آمده و نيز ترجمه آنها برگرفته از مسند حضرت عبد العظيم حسنى عليه السلام‏^۳ است، پس از مصدريابى توسط

3 . حكمت حقيقى‏

حكمت حقيقى ، نورانيّت و بصيرتى است كه در نتيجه به كار بستنِ حكمت عملى در زندگى ، براى انسان ، حاصل مى‏گردد . در واقع ، حكمت علمى ، مقدّمه حكمت عملى ، و حكمت عملى ، سرآغاز حكمتِ حقيقى است و تا انسان بدين پايه از حكمت نرسيده است ، حكيمِ حقيقى نيست ، هر چند بزرگ‏ترين استاد حكمت باشد .
حكمت حقيقى ، در واقع ، همان جوهر دانش و نورِ دانش و دانشِ نور است . از اين رو ، خواصّ دانش حقيقى و آثارش ، بر آن ، مترتّب مى‏گردد ، كه از مهم‏ترينِ آنها بيم از خداوند متعال است :
(إِنَّمَا يَخْشَى اللَّهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمَؤُاْ .^۱از بندگان خدا ، تنها دانايان اند كه از او بيم دارند) .
در كلام پيامبر خدا ، حكمت حقيقى ، عيناً بر اين اثر ، منطبق شده است ، آن جا كه مى‏فرمايد :
خَشيَةُ اللَّهِ رَأسُ كُلِّ حِكمَةٍ .^۲
بيم از خداوندعزّ وجلّ ، اساس هر حكمتى است .
حكمت حقيقى ، جاذبه‏اى عقلانى بر ضدّ كشش‏هاى نفسانى است‏^۳ كه هر اندازه در جان انسانْ قوّت يابد ، به همان اندازه ، تمايلات نفسانى در او ضعيف مى‏شوند ،^۴ تا آن جا كه كاملاً از بين مى‏روند .^۵ در اين حال است كه عقل به طور كامل ، زنده