3 / 18

صله رحم‏

۶۳.الأمالى للصدوق : حدّثنا عليّ بن أحمد ، قال : حدّثنا محمّد بن أبى عبد اللَّه الكوفي، عن سهل بن زياد الآدمى ، عن عبد العظيم بن عبد اللَّه الحسنى ، عن عليّ بن محمّد بن عليّ بن موسى بن جعفر بن محمّد بن عليّ بن الحسين بن عليّ بن أبى طالب عليهم السلام ، قال :
لَمّا كَلَّمَ اللَّهُ‏عزّ وجلّ موسى‏ بنَ عِمرانَ عليه السلام... قالَ : إلهى ! فَما جَزاءُ مَن وَصَلَ رَحِمَهُ ؟ قالَ : ياموسى‏ ! أنسَأُ^۱ لَهُ أجَلَهُ ، واُهَوِّنُ عَلَيهِ سَكَراتِ المَوتِ ، ويُناديهِ خَزَنَةُ الجَنَّةِ : هَلُمَّ إلَينا فَادخُل مِن أيِّ أبوابِها شِئتَ.^۲

ترجمه‏

۰.حضرت عبد العظيم عليه السلام: امام هادى عليه السلام فرمود : «هنگامى كه خداوند با موسى بن عمران عليه السلام سخن مى‏گفت ، موسى گفت : خدايا ! پاداش كسى كه با خويشاوندانش پيوند داشته باشد، چيست ؟
فرمود : مرگ او را به تأخير خواهم انداخت و سختى‏هاى مرگ را بر او آسان خواهم نمود ، و كارگزاران بهشت به او نداد خواهند داد : "به سوى ما شتاب كن و از هر درى كه ميل دارى، به بهشت وارد شو"».

شرح

از نظر اسلام، صله رحم ، يكى از واجبات مؤكّد و قطع رحم ، يكى از گناهان كبيره است . در اين باره چند نكته قابل توجّه است :
1 . مقصود از «رَحِم»، خويشاوندان نَسَبى اند و اين واژه، شامل خويشاوندان سببى نمى‏گردد .^۳

مقتضاى محبّت به جامعه انسانى ، دشمنى با چنين عناصر خطرناك و كوتاه كردن دست آنها از تجاوز به حريم انسانيت است .
بر اين اساس ، فلسفه دشمنى كردن براى خدا ، مبارزه با موانع شكوفايى ارزش‏هاى انسانى و پاكسازى جامعه از عناصر ضدّ ارزشى است . اهمّيت اين مبارزه ، نه تنها كمتر از تلاش براى ساماندهى جامعه مبتنى بر محبّت نيست ، بلكه همپاى اين تلاش محسوب مى‏شود .

بُغض، ريشه در حُب دارد!

علاوه بر آنچه در چرايىِ دشمنى براى خدا ذكر شد ، اصولاً بُغض (كين) ، ريشه در حُب (مهر) دارد و محبّت (مهرورزىِ) واقعى ، هميشه با مَبغَضَت (كين‏ورزى) همراه است . انسان به هر چيزى علاقه پيدا كند ، به طور طبيعى از ضدّ آن متنفّر مى‏گردد . انسان نمى‏تواند كسى را واقعاً دوست داشته باشد و دشمن او را دشمن ندارد . بغض نسبت به دشمنان ، در حقيقت ، يكى از روشن‏ترين دليل‏هاى واقعى بودن دوستى در مدعيانِ محبّت است . از اين رو ، در متون اسلامى، «دشمنى براى خدا» در كنار «دوستى براى خدا» ، مورد توجّه و تأكيد است .