حادثه در اين نگاه ، يزيد بن معاويه است ، عبيد اللّه بن زياد است ، عمر سعد است ، شمر بن ذى الجوشن است ، خولى است و يك عدّه ديگر . لذا وقتى كه صفحه سياه اين تاريخ را مطالعه مى كنيم ، فقط جنايت و رَثاى بشريّت را مى بينيم . پس اگر بخواهيم شعر بگوييم ، چه بايد بگوييم ؟ بايد مرثيه بگوييم و غير از مرثيه گفتن ، چيز ديگرى نيست كه بگوييم . بايد بگوييم :
زان تشنگان ، هنوز به عيّوق مى رسدفرياد العطش ز بيابان كربلا.۱
امّا آيا تاريخچه عاشورا ، فقط همين يك صفحه است ؟ آيا فقط رَثاست ؟ فقط مصيبت است و چيز ديگرى نيست ؟
اشتباه ما همين است . اين تاريخچه ، يك صفحه ديگر هم دارد كه قهرمان آن صفحه ، ديگر پسر معاويه نيست ، پسر زياد نيست ، پسر سعد نيست ، شمر نيست . در آن جا ، قهرمان ، حسين عليه السلام است . در آن صفحه ، ديگر جنايت نيست ، تراژدى نيست ؛ بلكه حماسه است ، افتخار و نورانيّت است ، تجلّىِ حقيقت و انسانيّت است ، تجلّىِ حق پرستى است . آن صفحه را كه نگاه كنيم ، مى گوييم بشريّت ، حق دارد به خودش ببالد ؛ امّا وقتى صفحه سياهش را مطالعه مى كنيم ، مى بينيم كه بشريّت ، سرافكنده است و خودش را مصداق آن آيه مى بيند كه مى فرمايد : «قَالُواْ أَتَجْعَلُ فِيهَا مَن يُفْسِدُ فِيهَا وَ يَسْفِكُ الدِّمَآءَ وَ نَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَ نُقَدِّسُ لَكَ» . ۲
مسلّما جبرئيل امين ، در مقابل اعلام خدا كه فرمود : «إِنِّى جَاعِلٌ فِى الْأَرْضِ خَلِيفَةً» ، ۳ سؤالى نمى كند ؛ بلكه آن دسته از فرشتگان كه فقط صفحه سياه بشريّت را مى ديدند و صفحه ديگر آن را نمى ديدند ، از خدا اين سؤال را
1.بيتى است از ترجيع بند مشهور محتشم كاشانى (باز اين چه شورش است كه در خلق عالم است؟!).
2.«ملائكه گفتند : پروردگارا! آيا كسانى را خواهى گماشت كه در زمين ، فساد كنند و خون ها بريزند ، حال آن كه ما خود ، تو را تسبيح و تقديس مى كنيم ؟!» (بقره : آيه ۳۰) .
3.«من بر روى زمين ، جانشينى قرار خواهم داد» (بقره: آيه ۳۰).
