جابر بن عبد اللّه مى گويد : ما در جحفه، در غدير خم بوديم... . ^۱
همان گونه كه گفتيم، منظور همگى اينان از «جحفه» در اين جا، وادى جحفه است، نه آبادى جحفه كه ميقات حج است ، به اين قرينه كه آنان، مقدار فاصله ميان غدير خم و جحفه را ذكر مى كنند و اين مى فهماند كه غدير خم، غير از آبادى جحفه است ؛ زيرا وادى جحفه از غدير آغاز مى شود و تا درياى سرخ، امتداد مى يابد. پس غدير، جزئى از آن مى شود و بنا بر اين، معنا ندارد كه كسى فاصله ميان غدير و وادى اى را كه غدير، جزئى از آن است، بيان كند.
[ در مقابل نظر بيشتر دانشمندان،] تنها حِمْيرى در الروض المعطار، موقعيّت غدير را ميان جحفه و عسفان تعيين كرده و گفته است:
و غدير خم، ميان جحفه و عسفان است. ^۲
و اين بدون شك، توهّمى بيش نيست، بويژه آن كه اين مكان را در سه ميلى جحفه و سمت چپ جاده دانسته است كه در اين فاصله (ميان جحفه و عسفان) مكانى به اين نام نيست. ظاهرا او عبارت : «سه ميلى جحفه، سمت چپ جاده» را از كتاب معجم ما استعجم نقل كرده است ؛ ولى توجّه نكرده كه منظور بكرى از «سمت چپ جاده» نسبت به كسى است كه از مدينه به سوى مكّه مى رود، نه از مكّه به مدينه. از اين رو دچار اين توهّم شده است.
بكرى در معجم ما استعجم مى گويد:
غدير خم، در سه ميلى جحفه و سمت چپ جاده است. ^۳
و همان گونه كه گفتيم، منظورش از سمت چپ، سمت چپ كسى است كه از