در مورد انواع حيوانات) ، ۱ درس خداشناسى است . در روايتى از مفضّل بن عُمر ، گزارش شده كه امام صادق عليه السلام در تبيين اين درس مى فرمايد :
لَو رَأَيتَ فَردا مِن مِصراعَينِ فيهِ كَلُّوبٌ أكُنتَ تَتَوَهَّمُ أنَّهُ جُعِلَ كَذلِكَ بِلا مَعنىً ؟ بَل كُنتَ تَعلَمُ ضَرورَةً أنَّهُ مَصنوعٌ يَلقى فَردا آخَرَ، فَتَبَرُّزُهُ لِيَكونَ فِى اجتِماعِهِما ضَربٌ مِنَ المَصلَحَةِ، وَ هكَذا تَجِدُ الذَّكَرَ مِنَ الحَيَوانِ كَأَنَّهُ فَردٌ مِن زَوجٍ مُهَيَّأٌ مِن فَردٍ أُنثى، فَيَلتَقِيانِ لِما فيهِ مِن دَوامِ النَّسلِ وَ بَقائِهِ ، فَتَبّا وَ خَيبَةً وَ تَعسا لِمُنتَحِلِى الفَلسَفَةِ ! كَيفَ عَمِيَت قُلوبُهُم عَن هذِهِ الخِلقَةِ العَجيبَةِ حَتّى أَنكَرُوا التَّدبيرَ وَ العَمدَ فيها؟!۲
اگر كُلونى بر يكى از دو لنگه در ديدى ، آيا مى پندارى كه آن ، بيهوده نصب شده است؟ بلكه به ضرورت مى دانى كه آن را ساخته اند تا با لنگه ديگر ، كنار هم آيد و مصلحت [بستن در] را نتيجه دهد و بدين گونه ، حيوان نر را مى بينى كه گويى براى جفت ماده اش آماده شده است تا براى دوام و بقاى نسل ، به هم برسند . پس هلاك و ناكامى و نگون بختى ، از آنِ فيلسوفْ نمايان ، كه چه سان دل هايشان از اين آفرينش شگفت ، كور است ، تا آن جا كه تدبير و هدفمندى آن را انكار مى كنند.
آرى ! عقل، از آن جا كه نمى تواند باور كند كه اتّفاقات كورِ پى در پى ، موجب پديد آمدن «مرد» شده باشد و سپس به منظور بقاى نسل ، شخص ديگرى به نام «زن» پديد آمده باشد ، راهى جز اعتراف به وجود «آفريدگار حكيم جهان» ندارد .
ب ـ كانون آرامش زندگى
درس دوم يكتاپرستى كه در موضوع خانواده ، از آيه ياد شده (آيه 21 سوره روم) مى گيريم ، اين است كه در نظام آفرينش ، خانواده ، كانون آرامش زندگى است :
1.قانون زوجيت ، نه تنها ضامن بقاى نسل انسان و حيوان ، بلكه ضامن بقاى نسل انواع گياهان و حتّى مى توان گفت كه ضامن بقاى جهان ماده است (ر . ك : رعد : آيه ۳ ، ق : آيه ۷ ، ذاريات : آيه ۴۹) .
2.بحار الأنوار : ج ۳ ص ۷۵ ، دانش نامه عقايد اسلامى : ج ۴ ص ۲۶۲ .
