پژوهشى در باره اعجاز قرآن‏ - صفحه 10

نسيم بهاران، دل‏ربا و آرام‏بخش است. نرمش واج‏ها و هجاها، هم‏آغوشى حروف و خوش‏تركيبى و انسجام آنها، سلاست و روانى رودبارين و پرخروش آنها، نواهاى گوش‏نواز و پرشكوهى را نمودار مى‏سازد و غوغايى عظيم را در قوّه شنيدارى مخاطب بر پا مى‏كند كه بى‏بديل است.
از آن جا كه ويژگى‏هاى حروف، تأثير خاصى در آوا و طنين سخن دارد و موجب خوش‏نوايى يا نفرت‏انگيزى مى‏شود، بايد در تركيب حروف نهايت دقت صورت گيرد و خصوصيت‏هاى هر يك ملحوظ شود تا اداى واژگان، روان و خوشخوان و از تنافر و سنگينى به دور باشد.
قرآن كه تجلى دانش خداى رازآگاه و محيط بر همه اسرار است - (وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِيًّا ؛۱پروردگارت هرگز فراموش كار نبوده است) - اين ويژگى‏ها و ظرافت‏ها را به تمام، رعايت كرده است و در هر زاويه‏اى از كلمات و تركيبات خود، حرف و لفظ مناسب را نهاده است.
در پاسخ به پرسش مثبت، دو كلمه «نَعَمْ» و «بَلى» به كار مى‏رود؛ ولى هر يك جايگاهى ويژه دارد. «بَلى» در جايى به كار مى‏رود كه سؤال با همزه استفهام و با مضمونى نفى‏آميز همراه باشد كه نتيجه اثبات در پى دارد:
(أَلَسْتُ بِرَبِّكُمْ قَالُواْ بَلَى‏ .۲
آيا من پروردگار شما نيستم ؟ گفتند : چرا [هستى‏] )
؛
امّا «نعم» در مورد سؤال با هل استفهامى كاربرد دارد:
(... فَهَلْ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمْ حَقًّا قَالُواْ نَعَمْ .۳
آيا وعده پروردگارتان را حق يافتيد ؟ گفتند : آرى )
.

1.مريم : آيه ۶۴.

2.اعراف : آيه ۱۷۲.

3.اعراف : آيه ۴۴.

صفحه از 67