پژوهشى در باره اعجاز قرآن‏ - صفحه 19

چوب‏دستى من است . به آن تكيه مى‏دهم ، و با آن براى گوسفندانم برگ مى‏ريزم ، و كارهاى ديگرى براى من از آن بر مى‏آيد).
شب تاريك است و هوا سرد و موسى به دنبال آتشى است كه همسر دردمندش را بدان گرم سازد . ناگه نورى از دور مى‏بيند و به سويش مى‏شتابد. ندايى از غيب مى‏شنود و خويشتن را در محضر حقيقت هستى مى‏بيند. خداوند با او سخن مى‏گويد و از او مى‏پرسد: اى موسى! آنچه به دست دارى چيست؟ موسى فقط مى‏توانست در يك كلمه پاسخ دهد: «عصا» يا بگويد: «اين عصاى من است»؛ اما به اين بسنده نكرد، چون نمى‏خواست گفتگويش با محبوب راستين، فرجام يابد. پيشگاه معشوق و هنگام يافتن گم‏شده، آستان دلدادگى و مقام اطناب است . از اين رو ، قرآن از زبان موسى گزارش مى‏دهد كه گفت: «اين عصاى من است، بر آن تكيه مى‏زنم و با آن براى گوسفندانم [از درختان‏] برگ مى‏ريزم، و مرا در آن نيازها و سودهاى ديگر است».
گريزهاى زيبا و سزامند كه در كتب ادبى با عنوان «حُسن تخلّص» و «استطراد» و «حسن ختام» نامبردار است، از جمله جلوه‏هاى بلاغت قرآن است:
(فَدَلَّاهُمَا بِغُرُورٍ فَلَمَّا ذَاقَا الشَّجَرَةَ بَدَتْ لَهُمَا سَوْءَ تُهُمَا وَطَفِقَا يَخْصِفَانِ عَلَيْهِمَا مِن وَرَقِ الْجَنَّةِ ... يَبَنِى‏ءَادَمَ قَدْ أَنزَلْنَا عَلَيْكُمْ لِبَاسًا يُوَ رِى سَوْءَ تِكُمْ وَرِيشًا وَلِبَاسُ التَّقْوَى‏ ذَ لِكَ خَيْرٌ .1
آن دو را با فريب به سقوط كشاند . وقتى آنها از درخت چشيدند ، زشتى‏هايشان براى خودشان نمايان شد . و به چسبانيدن برگ‏هاى بهشت پرداختند ... اى فرزندان آدم ، ما بر شما لباسى فرو فرستاديم كه زشتى شما را مى‏پوشاند و زينتى است . و لباس تقوا ، بهترين است)
.
در اين آيات، سخن از بهشت‏زيستى آدم و همسر او حوّاست تا اين كه شيطان

1.اعراف : آيه ۲۲ - ۲۶.

صفحه از 67