تصدير ، بازگشت دادن پايان سخن به آغاز آن است كه آن را «ردُّ العَجُز على الصَّدر» نيز گويند. از اين زاويه كه بنگريم، زيبايى اين آيت خيرهكننده است:
( وَهَبْ لَنَا مِن لَّدُنكَ رَحْمَةً إِنَّكَ أَنتَ الْوَهَّابُ .۱
از سوى خودت به ما رحمت ببخش كه تو بخشندهاى).
مراعات نظير نيز يكى از همين اسلوبهاست كه زيبايى و ملاحت اين آيه را صد چندان كرده است:
(أَفَلَا يَنظُرُونَ إِلَى الْإِبِلِ كَيْفَ خُلِقَتْ * وَ إِلَى السَّمَآءِ كَيْفَ رُفِعَتْ .۲
آيا به شتر نمىنگرند كه چگونه آفريدهشده، و بهآسمان كه چگونه مرتفع شده است ؟).
بدين رو، عنوان اعجاز در بُعد «نظمآهنگ» قرآن - كه برخى از محقّقان دورههاى اخير و شايد پيش از همه ، صادق رافعى، آن را برجسته دانستند -۳ سخن تازهاى نيست كه متأخّران بدان دست يافته باشند، بلكه عناصر و ابعاد آن را زبانشناسان متقدّم اسلامى نيز به خوبى دريافته بودند.
1 - 5 . تصويرپردازى
پيشتر اشارت رفت كه زيبايى آهنگ قرآن، پيوندى تنگاتنگ با معانى دارد. متغيّرهاى فونتيك (هجايى و آوايى) با متغيّرهاى سمانتيك (معنايى) پيوند دارند.
حركت و سكون، مخارج حروف، مد و شد و غُن، فواصل و همبستههاى تجويدى و تفاوتهاى هندسى واژگان و فرايندهاى هارمونيك (نظمآميز) آيات و نغمه موسيقى آنها ، متناسب با سياق معانى و محتواى سخن دگرگون مىشوند؛ اما اين تمام عظمت قرآن نيست؛ شكوه بىهمبر قرآن در آن است كه به تعبير علامه
1.آل عمران : آيه ۸.
2.غاشيه : آيه ۱۷ - ۱۸.
3.إعجاز القرآن والبلاغه النبوية : ص۲۱۲ - ۲۲۰.
