23
بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث ج1

كار رفته است .
البتّه در قرآن ، از بهشت موعود در عالم آخرت ، با نام هاى ديگرى نيز ياد شده است ، مانند : «فردوس» ، «دار السلام» و «دار المُقامه» . ۱ در مجموع ، در 337 آيه قرآن ، ۲ با الفاظ گوناگون ، به جايگاه نيكوكاران در آخرت ، اشاره شده است .
در احاديث اسلامى ، مفاهيم چهارگانه قرآنى «جنّت» ، تفسير و تبيين گرديده است .

1.ر. ك : فصل سوم : نام هاى بهشت .

2.بقره : آيه ۲۵ ، ۸۲ ، ۱۱۱ ، ۲۱۴ و ۲۲۱ ، آل عمران : آيه ۱۵ ، ۱۳۳ ، ۱۳۶ ، ۱۴۲ ، ۱۸۵ ، ۱۹۵ و ۱۹۸ ، نساء : آيه ۱۳ ، ۳۱ ، ۵۷ ، ۱۲۲ و ۱۲۴ ، مائده : آيه ۱۲ ، ۶۵ ، ۷۲ ، ۸۵ و ۱۱۹ ، انعام : آيه ۱۲۷ ، اعراف : آيه ۴۰ ، ۴۲ ـ ۴۴ ، ۴۶ ، ۴۹ و ۵۰ ، توبه : آيه ۲۱ ـ ۲۲ ، ۷۲ ، ۸۹ ، ۱۰۰ و ۱۱۱ ، يونس : آيه ۹ ـ ۱۰ و ۲۵ ـ ۲۶ ، هود : آيه ۲۳ و ۱۰۸ ، رعد : آيه ۱۸ ، ۲۲ ـ ۲۴ ، ۳۵ و ۴۲ ، ابراهيم : آيه ۲۳ ، حجر : آيه ۴۵ ـ ۴۸ ، نحل : آيه ۳۰ ـ ۳۲ و ۶۲ ، كهف : آيه ۲ ـ ۳ ، ۳۱ ، ۸۸ و ۱۰۷ ـ ۱۰۸ ، مريم : آيه ۶۰ ـ ۶۳ ، طه : آيه ۷۵ ـ ۷۶ ، انبيا : آيه ۱۰۲ ، حج : آيه ۱۴ ، ۲۳ ، ۵۶ و ۵۹ ، مؤمنون : آيه ۱۱ ، فرقان : آيه ۱۵ ـ ۱۶ ، ۲۴ و ۷۵ ـ ۷۶ ، شعرا : آيه ۸۵ و ۹۰ ، عنكبوت : آيه ۵۸ ، روم : آيه ۱۵ ، لقمان : آيه ۸ ـ ۹ ، سجده : آيه ۱۹ ، سبأ : آيه ۳۷ ، فاطر : آيه ۳۲ ـ ۳۵ ، يس : آيه ۲۶ ـ ۲۷ و ۵۵ ـ ۵۸ ، صافّات : آيه ۴۱ ـ ۵۴ و ۵۶ ـ ۶۲ ، ص : آيه ۴۹ ـ ۵۵ ، زمر : آيه ۲۰ و ۷۳ ـ ۷۴ ، غافر : آيه ۸ و ۴۰ ، فصّلت : آيه ۳۰ ـ ۳۲ و ۵۰ ، شورا : آيه ۷ و ۲۲ ، زخرف : آيه ۷۰ ـ ۷۳ ، دخان : آيه ۵۱ ـ ۵۷ ، احقاف : آيه ۱۴ و ۱۶ ، محمّد : آيه ۶ ، ۱۲ و ۱۵ ، فتح : آيه ۵ و ۱۷ ، ق : آيه ۳۱ ـ ۳۲ و ۳۴ ـ ۳۵ ، ذاريات : آيه ۱۵ ـ ۱۶ ، طور : آيه ۱۷ ـ ۲۸ ، نجم : آيه ۱۵ و ۳۱ ، قمر : آيه ۵۴ ـ ۵۵ ، الرحمن : آيه ۴۶ ، ۴۸ ، ۵۰ ، ۵۲ ، ۵۴ ، ۵۶ ، ۵۸ ، ۶۲ ، ۶۴ ، ۶۶ ، ۶۸ ، ۷۰ ، ۷۲ ، ۷۴ و ۷۶ ، واقعه : آيه ۱۲ ـ ۲۶ ، ۲۸ ـ ۴۰ و ۸۹ ، حديد : آيه ۱۰ ، ۱۲ و ۲۱ ، مجادله : آيه ۲۲ ، حشر : آيه ۲۰ ، صف : آيه ۱۲ ، تغابن : آيه ۹ ، طلاق : آيه ۱۱ ، تحريم : آيه ۸ ، ۱۱ و ۳۸ ، مدّثّر : آيه ۴۰ ، انسان : آيه ۵ ـ ۶ و ۱۱ ـ ۲۲ ، مرسلات : آيه ۴۱ ـ ۴۴ ، نبأ : آيه ۳۱ ـ ۳۶ ، نازعات : آيه ۴۱ ، تكوير : آيه ۱۳ ، انفطار : آيه ۱۳ ، مطفّفين : آيه ۲۲ ـ ۲۸ و ۳۵ ، بروج : آيه ۱۱ ، غاشيه : آيه ۸ ـ ۱۶ ، فجر : آيه ۳۰ ، بيّنه : آيه ۸ ، ليل : آيه ۶ و ۹ ، قارعه : آيه ۷ .


بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث ج1
22

بودند . ۱
2 . بهشت دنيا ، يعنى باغ و بستان هايى كه در جهانِ پيش از مرگ وجود دارد .
3 . بهشت برزخ ، يعنى جايگاه ارواح نيكوكاران در جهان پس از مرگ .
4 . بهشت موعود در عالم آخرت . ۲
گفتنى است كه در قرآن كريم ، واژه «جنّت» در معناى نخست ، شش بار ، ۳ در معناى دوم ، 25 بار ، ۴ در معناى سوم ، يك بار ۵ و در معناى چهارم ، 117 بار ۶ به

1.ر . ك : طه : ۱۱۷ ـ ۱۱۹ . گفتنى است كه در باره «بهشتِ آدم ابو البشر» ، سه قول وجود دارد : يك . همان بهشت دنياست ، دو . همان بهشت موعود در آخرت است ، سه . همان بهشت در آسمان و جدا از بهشت موعود در آخرت است . به نظر مى رسد كه قول سوم ، به صواب ، نزديك تر است و تقسيم بندى موجود در متن ، بر همين قول ، استوار است .

2.در غالب ترجمه هاى فارسى قرآن از قرن چهارم تاكنون ، براى اين معناى «جنّت» ، واژه «بهشت» را برابر نهاده اند ، كه واژه اى است دينى و در متون بازمانده از فارسى ميانه و اوستايى ، به معناى «بهترين زندگى» براى توصيف جهانى روحانى به كار رفته است . واژه «مينو» نيز اوستايى و هم معنا با جنّت و بهشت است . براى توضيح بيشتر ، ر . ك : دانش نامه جهان اسلام : ج ۱۱ ص ۱ و دائرة المعارف بزرگ اسلامى : ج ۱۳ ص ۱۷۰ ـ ۱۷۲ .

3.ر . ك : بقره : آيه ۳۵ ، اعراف : آيه ۱۹ و ۱۵۲ ـ ۱۵۳ ، طه : آيه ۱۱۷ و ۱۲۱ .

4.ر . ك : بقره : آيه ۴۵ ، انعام : آيه ۹۹ و ۱۴۱ ، فرقان : آيه ۸ ، كهف : آيه ۳۲ ، ۳۳ ـ ۳۵ ، ۳۹ و ۴۰ ، سبأ : آيه ۱۵ ـ ۱۶ (دو بار)، رعد: آيه ۴، مؤمنون: آيه ۱۹، شعرا: آيه ۵۴ ، ۱۳۴ و ۱۴۷ ، دخان : آيه ۲۵ ، ق : آيه ۹ ، نبأ : آيه ۱۶.

5.يس : آيه ۲۶ .

6.بقره : آيه ۲۵ ، ۸۲ ، ۱۱۱ ، ۲۱۴ و ۲۲۱ ، آل عمران : آيه ۱۵ ، ۱۳۳ ، ۱۳۶ ، ۱۴۲ ، ۱۸۵ ، ۱۹۵ و ۱۹۸ ، نساء : آيه ۱۳ ، مائده : آيه ۱۲ ، ۶۵ ، ۷۲ ، ۸۵ و ۱۱۹ ، اعراف : آيه ۴۰ ، ۴۲ ـ ۴۶ و ۴۹ ـ ۵۰ ، توبه : آيه ۲۱ ، ۷۲ ، ۸۲ ، ۸۹ ، ۱۰۰ و ۱۱۱ ، يونس : آيه ۹ و ۲۶ ، هود : آيه ۲۳ ، ۱۰۸ ، رعد : آيه ۲۳ ، ۳۵ ، ابراهيم : آيه ۲۳ ، حجر : آيه ۴۵ ، نحل : ۳۱ ـ ۳۲ ، كهف : آيه ۳۱ و ۱۰۷ ، مريم : آيه ۶۰ ـ ۶۱ و ۶۳ ، طه : آيه ۷۶ ، حج : آيه ۱۴ ، ۲۳ و ۵۶ ، فرقان : آيه ۱۵ و ۲۴ ، شعرا : آيه ۸۵ و ۹۰ ، لقمان : آيه ۸ ، سجده : آيه ۱۹ ، فاطر : آيه ۳۳ ، يس : آيه ۵۵ ، صافّات : آيه ۴۳ ، ص : آيه ۵۰ ، زمر : آيه ۷۳ ـ ۷۴ ، غافر : آيه ۸ و ۴۰ ، فصّلت : آيه ۳۰ ، شورا : آيه ۷ و ۲۲ ، زخرف : آيه ۷۰ و ۷۲ ، دخان : آيه ۵۲ ، احقاف : آيه ۱۴ و ۱۶ ، محمّد : آيه ۶ ، ۱۲ و ۱۵ ، فتح : آيه ۵ و ۱۷ ، ق : آيه ۳۱ ، طور : آيه ۱۷ ، نجم : آيه ۱۵ ، قمر : آيه ۵۴ ، الرحمن : آيه ۴۶ و ۶۲ ، واقعه : آيه ۱۲ و ۸۹ ، حديد : آيه ۱۲ و ۲۱ ، مجادله : آيه ۲۲ ، حشر : آيه ۲۰ (دو بار) ، صف : آيه ۱۲ ، تغابن : آيه ۹ ، طلاق : آيه ۱۱ ، تحريم : آيه ۸ و ۱۱ ، قلم : آيه ۳۴ ، حاقّه : آيه ۲۲ ، معارج : آيه ۳۵ و ۳۸ ، مدّثّر : آيه ۴۰ ، انسان : آيه ۱۲ ، نازعات : آيه ۴۱ ، تكوير : آيه ۱۳ ، بروج : آيه ۱۱ ، غاشيه : آيه ۱۰ ، فجر : آيه ۳۰ ، بيّنه : آيه ۸ .

  • نام منبع :
    بهشت و دوزخ از نگاه قرآن و حديث ج1
تعداد بازدید : 52948
صفحه از 798
پرینت  ارسال به