پژوهشى در باره بندهاى اذان - صفحه 5

رسول اللّه صلى الله عليه و آله يقولها رجل غير مؤذّن فأخذها منه ، فأذّن بها ، فلم يمكث أبو بكر إلّا قليلاً ، حتّى إذا كان عمر قال : لو نهينا بلالاً عن هذا الذى أحدث ، و كأنّه نسيه، فأذّن به الناس حتّى اليوم . 1
حسن بن مسلم ، به من خبر داد كه مردى ، از طاووس ـ كه با عدّه اى نشسته بود ـ پرسيد : اى ابو عبد الرحمان! از چه زمانى جمله «الصلاة خير من النوم» گفته شد؟ طاووس گفت : اين جمله در عهد پيامبر خدا گفته نشد ؛ بلكه بلال ، در زمان ابو بكر و پس از وفات پيامبر صلى الله عليه و آله ، آن را از مردى كه مؤذّن نبود ، شنيد و آن را از او گرفت و در اذان گفت . [ حكومتِ ]ابو بكر ، چندان نپاييد و عمر كه آمد ، گفت : كاش بلال را از اين چيزى كه به وجود آورد ، نهى كنيم! و گويا فراموش كرد كه چنين كند . پس مردم تا به امروز ، اين جمله را در اذان مى گويند .
4 . گزارش جامع المسانيد :
عن إبراهيم ـ عن أبى حنيفة ـ قال: سألته عن التثويب ، فقال: هو ممّا أحدثه الناس ، و هو حَسَنٌ ممّا أحدَثوا . و ذَكَر أنّ تثويبهم كان حين يفرغ المؤذّن من أذانه أنّ الصلاةَ خيرٌ من النوم ـ مرّتين ـ أخرجه الإمام محمّد بن الحسن فى الآثار فرواه عن أبى حنيفة ، ثمّ قال محمّد : و هو قولُ أبى حنيفةَ و به نأخذ . 2
از ابراهيم روايت شده كه گفت : از ابو حنيفه در باره «الصلاة خير من النوم» پرسيدم . گفت : اين ، از چيزهايى است كه مردم ، [پس از پيامبر صلى الله عليه و آله ] بدعت نهاده اند ، و در ميان چيزهايى كه به بدعت آورده اند ، چيز خوبى است. ابو حنيفه گفت كه اعلام دوباره آنها براى وقت نماز ، به اين گونه بود كه مؤذّن ، وقتى اذانش را به پايان مى برد ، دو بار مى گفت : الصلاة خير من النوم.

1.المصنّف ، عبد الرزّاق : ج ۱ ص ۴۷۵ ح ۱۸۲۷ .

2.جامع المسانيد : ج ۱ ص ۲۹۶ . اين روايت ، دلالت مى كند كه «الصلاة خير من النوم» ، پس از اتمام اذان گفته مى شود و جزء اذان نيست و مؤذّن ، آن را با زحمت دادن به خود و صرفا براى بيدار كردن مردم از خواب ، بازگو مى كند .

صفحه از 14