عينى اختصاص ندارد .۱
كاربرد كلمه «تنزيل» در قرآن
واژه «تنزيل» پانزده بار در قرآن به كار رفته كه به جز يك بار ،۲ ساير موارد ، در باره تبيين مبدأ و خاستگاه وحى و چگونگى نزول قرآن است . در اين آيات تصريح شده است كه متن آيات اين كتاب آسمانى از جانب پروردگار جهانيان كه عليم ، حكيم ، عزير ، حميد ، رحمن ، ورحيم است ، بر پيامبر صلى اللَّه عليه و آله نازل شده است .
اكنون با توجه به آنچه در واژهشناسى «تفسير» ، «تأويل» و «تنزيل» و نيز كاربرد اين واژهها در قرآن ملاحظه شد ، بايد ديد فرق ميان اين واژهها با هم ، هنگامى كه در مورد اين كتاب آسمانى به كار مىروند چيست؟
فرق تفسير قرآن و تأويل آن
پيش از اين اشاره كرديم كه تفسير و تأويل ، در اصل ، هر دو به معناى آشكار كردن معناى پنهان لفظ و بيان مقصود واقعى آن است ، چيزى كه هست آشكار كردن معناى پنهان لفظ ، مراتب و گونههاى مختلف دارد .
بررسى موارد كاربرد واژههاى تفسير و تأويل در روايات۳ نيز اين واقعيت را تأييد مىكند؛ زيرا در بسيارى از آنها اين واژهها در موارد مشابه به طور يكسان به كار رفتهاند . ظاهراً به همين جهت شمارى از محققان ، تفسير قرآن و تأويل آن را به يك معنا دانستهاند . سيّدِ مرتضى رحمه اللَّه عليه در تبيين امكان تفسير آيات متشابه با رجوع به محكمات قرآن ، مىفرمايد :
1.ر . ك : دانشنامه جهان اسلام : ج ۶ ص ۳۱۵ - ۳۱۶ .
2.ر . ك : فرقان : آيه ۲۵ (اين آيه در باره نزول فرشتگان است) .
3.ر . ك: احاديث ۱۳۹۹ ، ۱۴۱۱ ، ۱۴۳۶ ، ۱۴۶۷ و نيز روايات فصل پنجم در باره نهى از تفسير و تأويل قرآن بر پايه رأى و هوس .
