نفسش يارى كند ... . راهش را ديد و در آن راه ، سلوك كرد و نشانه [هدايتِ ]خود را شناخت و بندهاى اسارت را دريد... . يقين چنين شخصى ، همانند پرتو خورشيد است ... و او از معادن دين و پايه هاى استوار زمين است . وجودش را با عدالت ، همراه كرده و نخستين قدم در عدالتش ، دور كردن هواى نفْس از خود بوده است .
گفتنى است كه عدالت عرفانى نيز مراتبى دارد كه بالاترين مرتبه آن ، مقام عصمت است . معصوم ، كسى است كه در معرفت و يقين ، به نقطه اى رسيده كه در عقيده، اخلاق و عمل ، دقيقا بر مرز عدالت است و از هر گونه خطا و اشتباه ، مصونيت دارد . كلام پيش گفته از نهج البلاغة ، ظاهرا به اين مرتبه اشاره دارد .

شش . تعريف «عدل خداوند»

تعريف نخست

با توجّه به مفهوم لغوى «عدل» و كاربرد همين مفهوم در قرآن و حديث، عدل خداوند ، بدين معناست كه همه افعال خداوند متعال ، بر پايه بهترين نظام ، استوارند؛ يعنى هر پديده اى با دقّت تمام ، در وقت لازم ، پديد مى آيد و در جاى خود قرار مى گيرد و هيچ گونه انحرافى در كار آفريدگار وجود ندارد.
با اين نگاه ، شمارى از متكلّمان بزرگ اماميّه و معتزله، «عدل» را جامع ترين صفتِ فعلىِ جمالىِ خداوند دانسته اند كه شامل همه صفات مثبت است . سيّد مرتضى رحمه الله در اين باره مى گويد :
سخن گفتن درباره عدالت ، سخن گفتن در پاكى خداى پاك و متعال ، از هر گونه كار زشت و مُخل به واجب است . ^۱