ابو غالب احمد بن محمّد بن سليمان زرارى كوفى

ابو غالب احمد بن محمّد بن سليمان زرارى كوفى (۲۸۵ - ۳۶۸ ق) ثقه، جليل القدر و پُرروايت بود. در نظر شيعيان ، عظمت، و در نظر محدّثان ، وجاهت علمى داشت و مورد اعتماد آنها بود. در بغداد ، سكونت داشت و به محضر امام مهدى عليه السلام تشرّف يافت و توقيعى در مدح او از ناحيه آن امام ، صادر شد. شيخ طوسى مى‏گويد : «شيخ اصحاب ما در عصر خود ، و استاد و مورد اعتمادشان بوده است». تأليفات او را در كتاب الفهرست نام برده است (ر. ك : رجال النجاشى: ص ۲۲۰ ش ۱۹۹ ، رجال الطوسى: ص ۴۱۰ ش ۵۹۵۳ ، شرح تكملة رسالة أبى غالب الزرارى: ص ۱۱۲ - ۱۱۵ ، الفهرست ، طوسى : ص ۷۷ ش ۹۴) .

الغيبة للطوسي:قالَ أبونَصرٍ هِبَةُ اللَّهِ : وَجَدتُ بِخَطِّ أبي غالِبٍ الزُّرارِيِّ رَحِمَهُ اللَّهُ وغَفَرَ لَهُ ، أنَّ أباجَعفَرٍ مُحَمَّدَ بنَ عُثمانَ العَمرِيَّ رحمه اللَّه ماتَ في آخِرِ جُمادَى الاُولى‏ سَنَةَ خَمسٍ وثَلاثِمِئَةٍ . وذَكَرَ أبونَصرٍ هِبَةُ اللَّهِ (بنُ) مُحَمَّدِ بنِ أحمَدَ أنَّ أباجَعفَرٍ العَمرِيَّ رحمه اللَّه ماتَ في سَنَةِ أربَعٍ وثَلاثِمِئَةٍ ، وأَنَّهُ كانَ يَتَوَلّى‏ هذَا الأَمرَ نَحواً مِن خَمسينَ سَنَةً ؛ يَحمِلُ النّاسُ إلَيهِ أموالَهُم ، ويُخرِجُ إلَيهِمُ التَّوقيعاتِ بِالخَطِّ الَّذي كانَ يَخرُجُ في حَياةِ الحَسَنِ عليه السلام إلَيهِم ، بِالمُهِمّاتِ في أمرِ الدّينِ وَالدُّنيا ، وفيما يَسأَلونَهُ مِنَ المَسائِلِ بِالأَجوِبَةِ العَجيبَةِ رَضِيَ اللَّهُ عَنهُ وأَرضاهُ .

قالَ أبونَصرٍ هِبَةُ اللَّهِ : إنَّ قَبرَ أبي جَعفَرٍ مُحَمَّدِ بنِ عُثمانَ عِندَ والِدَتِهِ في شارِعِ بابِ الكوفَةِ ، فِي المَوضِعِ الَّذي كانَت دورُهُ ومَنازِلُهُ (فيهِ) ، وهُوَ الآنَ في وَسَطِ الصَّحراءِ قُدِّسَ سِرُّهُ .

الغيبة ، طوسى‏: ابو نصر هبة اللَّه گفت : در نوشته‏اى به خطّ ابو غالب زرارى‏ - كه خدا او را رحمت كند و بيامرزد - ديدم كه ابو جعفر محمّد بن عثمان عَمرى ، در آخر جمادى الاُولى در سال ۳۰۵ در گذشته است ، و ابو نصر هبة اللَّه بن محمّد بن احمد ، خود مى‏گفت كه ابو جعفر عَمرى ، در سال ۳۰۴ در گذشته و او حدود پنجاه سال، نيابت امام را به عهده داشته است و مردم ، اموالى را كه بايد به امام مى‏رساندند، به او مى‏سپردند و وى توقيعات را به همان دست‏خطّ روزگار حيات امام حسن [عسكرى‏] عليه السلام به شيعيان مى‏رساند؛ توقيعاتى كه در باره امور مهمّ دين و دنيايشان ، و يا در بر دارنده پاسخ‏هاى شگفت‏انگيز مسئله‏هايى كه پرسيده بودند. خدا از او خشنود باشد و خشنودش گرداند!

ابو نصر هبة اللَّه مى‏گويد : قبر ابو جعفر محمّد بن عثمان ، كنار قبر مادرش در خيابان دروازه كوفه [در بغداد ]و در همان جايى است كه خانه و محلّه‏اش بوده ؛ ولى اكنون ميان بيابان واقع شده است . خاكش پاك باد ![۱]