5 - 2 . سرمستى نكردن
حق مدارى در شادى سبب مىشود كه موفقيتهاى زندگى ، انسان را از مرز اعتدال خارج نسازد و به كبر و غرور و سرمستى مبتلا ننمايد . امام على عليه السلام در توصيف شخص مؤمن مىفرمايد :
لا يَخرَقُ بِهِ فَرَحٌ ، ولا يَطيشُ بِهِ مَرَحٌ . . . ولا يَفشَلُ فِى الشِّدَّةِ ، ولا يَبطَرُ فِى الرَّخاءِ .۱
شادمانى، مايه نابخردى او نمىشود و سرخوشى، موجب سبكمغزى وى نمىگردد ... در سختى[هاى زندگى ]سست نمىشود و در فراوانى نعمت، سرمست نمىگردد .
رعايت اين ادب ايجاب مىكند كه انسان در شادىها از همه امورى كه حاكى از غفلت ، غرور و سرمستى اند (مانند : افراط در خنديدن از نظر كمّى۲ و كيفى۳ و لودگى)۴ اجتناب نمايد .
5 - 3 . اجتناب از شادىهاى ناروا
پيش از اين گذشت كه شادىهاى زيانبار و مزاحم شادىهاى پايدار ، از نظر اسلام ، باطل و ناروا هستند .۵
اين گونه شادىها ، افزون بر پيامدهاى منفى و خطرناكى كه در دنيا و آخرت براى انسان دارند ، در واقع ، شادى نيستند ؛ زيرا به دليل اين كه با فطرت انسانى۶
1.ر . ك : ص ۴۰۶ ح ۶۰۸ .
2.ر.ك: ص ۴۱۳ (پرهيز از زياد خنديدن) .
3.ر.ك: ص ۴۰۹ (پرهيز از بلند خنديدن) .
4.ر.ك: ص ۴۱۵ (پرهيز از آلودگى) .
5.ر . ك : ص ۲۶ (شادى روا و ناروا) .
6.(فِطْرَتَ اللَّهِ الَّتِى فَطَرَ النَّاسَ عَلَيْهَا) (روم : آيه ۳۰) .
