بيعت با پيامبر صلى الله عليه و آله و يا جانشينان او ، در واقع، بيعت با خداست ۱ و كسى كه با آنان پيمان فرمانبرى بندد ، در حقيقت، پيمان سودمندترين معامله را امضا مى نمايد . ۲
در قرآن ، تعابير ديگرى چون «عهد»، «عقد» و «ميثاق» نيز كه به معناى مطلق پيمان اند ، گاه در خصوص «بيعت» استفاده گرديده يا به آن، تفسير و يا بر يكى از بيعت هاى دوره پيامبر صلى الله عليه و آله تطبيق داده شده است . ۳
همچنين برخى از آيات، بدون آن كه واژه خاصّى ناظر به «بيعت» در آنها به كار رفته باشد ، از طريق شأن نزول ۴ يا برخى احاديث، به موضوع «بيعت» ارتباط داده شده اند . ۵
بيعت، در سيره پيامبر صلى الله عليه و آله
هم زمان با بعثت پيامبر خاتم صلى الله عليه و آله و نزول قرآن، سنّت هاى نادرست جاهليت، به وسيله آموزه هاى وحى ، منسوخ گرديدند؛ امّا سنّت هاى نيكو ۶ مورد تأييد قرار گرفتند . يكى از سنّت هاى نيكوى جاهليت كه با اصلاحات مى توانست در جهت تأمين حقوق مردم مورد بهره بردارى جامعه واقع شود ، سنّت بيعت بوده به همين جهت مورد تأييد پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله قرار گرفت و در قرآن و سيره نبوى بازتاب يافت ، بيعت هاى دوران حيات پيامبر صلى الله عليه و آله عبارت اند از :
1 . بيعت اسلام
نخستين بيعتى كه با پيامبر خدا صلى الله عليه و آله صورت گرفت و گسترش آيين اسلام با آن آغاز
1.فتح : آيه ۱۰ .
2.ر.ك: فتح: آيه ۱۰ و ۱۸، توبه: آيه ۱۱۱.
3.ر . ك : نحل : آيه ۹۵ ، مائده : آيه ۷ و ۱۴ .
4.ر . ك : مائده : آيه ۶۷ .
5.ر . ك : دائرة المعارف قرآن كريم : ج ۶ ص ۳۰۹ .
6.ر.ك: دانش نامه عقايد اسلامى: ج۲ ص۱۳۵ (معرفت شناسى/بخش سوم/فصل پنجم: جاهليت نخست).
