پالايش عقيده - صفحه 19

مورد سفارش اسلام و قرآن قرار گرفته اند ـ كسانى هستند كه به سخن ، گوش فرا مى دهند ، حالْ گوينده اش هر كه مى خواهد ، باشد ، و پس از بررسى و تحقيق ، استوارترين ، برترين و زيباترين سخن را پيروى مى كنند.
با الهام از همين آيه ، از پيامبر صلى الله عليه و آله در كنز العمّال و از امير مؤمنان عليه السلام در غرر الحكم چنين روايت شده است :
لا تَنظُر إِلى مَنْ قالَ وَانظُر إِلى ما قال.۱به «گوينده» منگر ، به «گفته» بنگر.
و از عيسى عليه السلام روايت شده است كه فرمود :
خُذُوا الحَقَّ مِن أَهلِ الباطِلِ ، ولا تَأخُذُوا الباطِلَ مِن أَهلِ الحَقِّ . كونوا نُقّادَ الكَلامِ.۲حق را از اهل باطل فرا بگيريد و باطل را از اهل حق فرا مگيريد . ناقدان سخن باشيد.
اين روايت ، آشكارا دلالت دارد كه نبايد تعصّب موجب شود كه مسلمان ، سخن حقّ ديگران را ، بدين جهت كه گوينده مسلمان نيست يا عقايدى باطل و فاسد دارد ، كنار بنهد و يا سخن نادرست را از كسانى كه با او هم عقيده اند ، بپذيرد.
پس بر مسلمان ، واجب است كه سخن هر گوينده را پس از بررسى و مطالعه دقيق ، صرف نظر از موضع كلّى او درباره حق و باطل ، نقّادى كند. سپس اگر سخنى حق بود ، بايد بپذيرد ، گرچه گوينده از اهل باطل باشد ، و اگر سخنى باطل بود ، آن را طرد كند ، گرچه گوينده آن از پيروان حق باشد . به هر حال ، معيار ،

1.غرر الحكم : ح ۱۰۱۸۹ ، عيون الحكم والمواعظ : ص ۵۱۷ ح ۹۳۷۶ ؛ كنز العمّال : ج ۱۶ ص ۲۶۹ ح ۴۴۳۹۷ به نقل از ابن السمعانى در كتاب الدلائل .

2.المحاسن : ج ۱ ص ۳۵۹ ح ۷۶۹ ، بحار الأنوار : ج ۲ ص ۹۶ ح ۳۹ .

صفحه از 32