پالايش عقيده - صفحه 21

و تصوّر مى كنند انديشه آزاد دارند.

5 . استبداد

پنجمين مانع از موانع پالايش عقيده ، استبداد در رأى است و اين ، دستاوردِ همراهى كردن با تمايلات نفسانى و نتيجه بيمارى خوددانابينى است.
اين بيمارى ، انديشه صاحبش را چنان تنگ مى كند كه به جمود و تحجّر مى رسد و مانع رسيدن به حقيقت مى گردد. در نتيجه ، مستبد ، به حقانيت گفته ها ، باورها ، دين و آراى خود ، اعتقاد پيدا مى كند و تمامى گفته هاى مخالفان خويش را باطل مى انگارد.
وقتى انسان به بسته انديشى مبتلا شد ، آن جا كه خود را حق مى داند ، از انديشه نمودن در آراى ديگران سر باز مى زند و از تفكّر در گفته هاى آنان خوددارى مى ورزد. بدين جهت نمى تواند به حقيقت برسد.
در احاديث استبداد ، به عنوان يكى از بزرگ ترين لغزشگاه ها توصيف شده كه اگر انديشمندى بدان مبتلا گردد ، تباه مى شود. امام على عليه السلام درباره بسته انديشى و استبداد فكرى فرموده است :
المُستَبِدُّ مُتَهَوِّرٌ فِى الخَطَاَءوَالغَلَطِ .۱مستبد ، در خطا و اشتباه غوطه ور مى گردد.
و فرموده است :
الاِستِبدادُ بِرَأيِكَ يُزِلُّكَ ويُهَوِّرُكَ فِى المَهاوي .۲استبداد در رأى ، تو را مى لغزاند و در هلاكت فرو مى بَرَد.

1.ر . ك : ج ۲ ص ۵۵۸ ح ۱۹۷۹ .

2.ر . ك : ج ۲ ص ۵۵۸ ح ۱۹۸۰ .

صفحه از 32