از سوى ديگر ، در اسلام ، كارِ سالم براى تأمين زندگى آبرومندانه ـ كه يكى از مهم ترين اصول توسعه اقتصادى و بركات مادّى است ـ ، از بزرگ ترين عبادت ها و ارزش هاى معنوى شمرده مى شود . اين فرمايش پيامبر خدا صلى الله عليه و آله ، در بيان همين مطلب است :
العِبادَةُ سَبعونَ جُزءا ؛ أفضَلُها طَلَبُ الحَلالِ .^۱عبادت ، هفتاد بخش است. برترينِ آنها ، كسب [ درآمد] حلال است.
در پرتو اين نگرش ، اسلام ، همه تلاش هايى را كه در جهت پديد آوردن بركات مادّى صورت مى گيرند ، چنانچه با انگيزه صحيح و در جهت سازندگى انسان باشند ، عبادت مى شمرد و مقدّس مى داند و معتقد است كه بركات مادّى و معنوى ، تنها در كنار هم پديد مى آيند .

4 . نقش نظام آفرينش در تكامل انسان

تأمّل در آنچه در فصل دوم تا پانزدهم اين بخش آمده ، نشان مى دهد كه آفريدگار هستى ، در نظام آفرينش ، همه گونه امكانات و ابزار را از درون و برون ، براى تكامل مادّى و معنوى انسان ، فراهم ساخته و نعمت هاى ظاهرى و باطنى را بر انسان ، تمام كرده است. نيز اين آيه نورانى را تداعى مى كند كه :
«أَلَمْ تَرَوْاْ أَنَّ اللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِى السَّمَاوَاتِ وَ مَا فِى الْأَرْضِ وَ أَسْبَغَ عَلَيْكُمْ نِعَمَهُ ظَاهِرَةً وَ بَاطِنَةً .^۲
آيا نديديد كه خداوند ، آنچه را در آسمان ها و آنچه را در زمين است ، براى شما مسخّر گردانيد و نعمت هاى آشكار و نهان خود را براى شما سرشار ساخت؟» .
اين آيه ، بيانگر آن است كه به انسان ، از درون ، «عقل» و «فطرت» و «قواى