فصل پنجم : آزمودن عقيده

در اين فصل ، يكى از مهم ترين مسائلى را كه مى بايد پيش از ورود به مباحث اعتقادى بدان توجّه شود ، عرضه مى داريم و آن ، مسئله «آزمودن عقيده» است.
آيا معيارى وجود دارد كه انسان بتواند با آن ، عقيده و آرايَش را بيازمايد و بر درستى آنها واقف گردد؟ چگونه پژوهشگر مى تواند بفهمد كه آنچه خود يا ديگرى علم حقيقى و عقيده علمى مى داند ، حقيقتا چنين است و تخيّل دانش و خوددانابينى نيست؟ آيا در احاديث اسلامى ، آموزه ها و سفارش هايى در زمينه آزمودن عقيده وجود دارد؟
پاسخ ، اين است كه : عقايد علمى ، عقايد غير علمى و نيز خوددانابينى ، هر يك نشانه ها و آثارى دارند كه پژوهشگر مى تواند به وسيله آنها آرا و عقايد خود و ديگران را بيازمايد و درستى يا نادرستى شان را كشف كند.
امام على عليه السلام درباره نشانه هاى عقايد علمى و غير علمى ، سخنى جامع دارند كه به جهت نكات ارزنده اش ، شايسته دقّت و تأمّل است.