مجادلات آن حضرت با فرعون ، در آيات 18 - 37 شعرا به تفصيل آمده‏اند.

چهار . مجادلات پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله‏

الف - مجادله با مشركان در نفى شرك و بت‏پرستى‏

تعبير (قُل لَّا تُسَْلُونَ عَمَّآ أَجْرَمْنَا وَ لَا نُسَْلُ عَمَّا تَعْمَلُونَ ؛^۱بگو : جرم‏هاى ما را از شما نمى‏پرسند ، و كاركرد شما را از ما بازخواست نمى‏كنند) در اين آيات ، نمونه روشنى از حسن ادب در مناظره و جدال اَحسن است و به بهترين روشِ جدال، خصم را به تفكر وا داشته، و از مركب غرور و لجاج فرود مى‏آورد .^۲ نيز مجادله با مشركان در نفى ولايت و سرپرستى غير خدا و اثبات توحيد و معاد ، از همين قبيل است .^۳

ب - مجادله با اهل كتاب (يهود)

آيات فراوانى ناظر به اين بخش از جدال اَحسن پيامبر صلى اللَّه عليه و آله است :
(قُلْ أَتُحَآجُّونَنَا فِى اللَّهِ وَ هُوَ رَبُّنَا وَ رَبُّكُمْ .⁴
بگو : آيا با ما در باره خداوند محاجّه مى‏كنيد ، در حالى كه او پروردگار ما و شماست) .
(يَأَهْلَ الْكِتَبِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِى إِبْرَ هِيمَ وَمَآ أُنزِلَتِ التَّوْرَلةُ وَالْإِنجِيلُ إِلَّا مِن بَعْدِهِ أَفَلَا تَعْقِلُونَ * هَأَنتُمْ هَؤُلَآءِ حَجَجْتُمْ فِيمَا لَكُم بِهِ عِلْمٌ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيْسَ لَكُم بِهِ عِلْمٌ وَاللَّهُ يَعْلَمُ وَأَنتُمْ لَا تَعْلَمُونَ .⁵
اى اهل كتاب ، چرا در باره ابراهيم محاجّه مى‏كنيد در حالى تورات و انجيل پس از او فرستاده شده است ، آيا نمى‏انديشيد ؟ اى اهل كتاب ، شما همان‏هايى هستيد كه در باره آنچه بدان دانشى نداريد ، محاجّه مى‏كنيد . چرا در باره چيزهايى كه به آن علم