اين بحث به طور فشرده به بررسى اجمالى آياتى از قرآن كريم در اين زمينه مى‏پردازيم.

جدال احسن‏

جدال احسن يا محمود ، مناظره‏اى براى اثبات حق و نفى باطل ، وثمره آن ، رشد و هدايت است. قرآن كريم از اين قسم جدال به «جدال أحسن» ياد و به آن ترغيب كرده است:
(وَ جَدِلْهُم بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ .^۱
با آنان به بهترين روش جدال كن) .
(وَ لَا تُجَدِلُواْ أَهْلَ الْكِتَبِ إِلَّا بِالَّتِى هِىَ أَحْسَنُ .^۲
با اهل كتاب ، به جز با بهترين روش ممكن ، جدال مكن).
از مجموع آيات قرآن كريم استفاده مى‏شود كه جدال احسن ، روش انبيا عليهم السلام در دعوت به راه خدا بوده است. بر پايه آيات 3 و 8 حج، جدال احسن بايد آگاهانه باشد؛ زيرا جدل از روى علم، به اعتقاد حق منتهى مى‏شود و جدال بدون علم، به اعتقاد باطل مى‏انجامد.^۳ در روايات اهل بيت عليهم السلام نيز به جدال احسن ترغيب شده است؛ چنان كه در حكمت‏هاى منسوب به امير مؤمنان، على عليه السلام آمده است كه جوانانتان را به بحث و مجادله توصيه كنيد.^۴ همچنين به فرموده امام عسكرى عليه السلام، وقتى به امام صادق عليه السلام عرض شد كه پيامبر اكرم صلى اللَّه عليه و آله و ائمه عليهم السلام از جدال در دين نهى كرده‏اند، امام صادق عليه السلام فرمود: از جدال به طور مطلق نهى نشده، بلكه از جدال غير احسن نهى شده است؛ آن گاه امام صادق عليه السلام به آيات 125 نحل و 46 عنكبوت كه به جدال احسن ترغيب مى‏كنند، استناد كردند.^۵