افسر كرمانى‏

افسر كرمانى‏

از شاعران و خوشنويسان ايرانى سده سيزدهم قمرى

ميرزا مهدى‏قلى‏خان كرمانى (۱۲۵۹-۱۳۰۰ق) ملقّب به افسر كرمانى (افسر الشعراء)، از شاعران و خوشنويسان ايرانى سده سيزدهم قمرى بود.

شعر او در مدح حضرت مهدی(ع):

صباح عيد باز آمد به فيروزى و فال و فَر                       فرح‏خيز و طرب‏بيز و اَلَم‏ريز و روان‏پرور

بوَد كز در درآيى مَرمرا - اى لُعبت سيمين -                  خُرامان و غزل‏خوان و خوى‏افشان و طرب‏آور

ز مستورى و مهجورى و رنج دورى‏ات ما را                  به كفْ باد و به سرْ خاك و به چشمْ آب و به دلْ آذر

نديده چشم گردون هيچ گه همچون تو طنّازى‏                شررخوى و سيه‏موى و جنانْ‏كوى و سمنْ‏پيكر

خريدار دِلالت‏[۱]دلبرا هستم، ولى باشد              دَمَم سرد و تنم گرم و سرشكم سيم و رويم زر

ز قدّ و خوى و موى و رويت آمد در درونم دل‏               اَلَم‏آويز و دردانگيز و رنج‏آميز و غم‏پرور

مرا جانْ آتش است اندر بدن تا بينمت اى گل‏                به‏لبْ خندان،به‏رخْ تابان،به‏موى افشان،به كفْ ساغر

نپندارم كه در جنّت به طرز تو بوَد حورى‏                      مُشعشع‏رو ،[۲]مسلسل‏مو ،[۳]مُعنبربوى‏[۴]و نسرين‏بر

به دوران فراقت - هان نگارا - چون من و بختم‏              بدين سستى، بدين پستى، نزادَستى دگر مادر

به پاداش نگاهى سوختى دل‏هاى ما زآن رو                    خروشانيم و جوشانيم و سوزانيم از اين كيفر

بوَد كز من پذيرى جان به مدح داورِ دوران‏                    شهِ فَرّخ‏رخِ عادل‏دلْ آن داراى دين‏پرور

شه دجّال‏كُش مهدى كه حكمش را و اَمرش را                فلك بنده ، مَلك بَرده ، قضا خادم ، قَدَر چاكر

زهى شاهى كه از كاخ جلال احترامت شد                     زُحل دربان و مه تابان و خور رخشان و نجم ازهر[۵]

خهى‏[۶]ميرى كه دارد زيرِ ابرِ گوهرافشانت‏                      زبان‏معدن ، قمرخرمن ، فلك‏دامن ، مَلك‏شَهپَر

شد از قهر و شد از مهر و شد از لطف و شد از فيضت‏                  تپان دوزخ ، عيان جنّت ، چمان‏[۷]طوبى روان كوثر

هم از حكم و هم از امر و هم از حَزم‏[۸]و هم از عزمت‏                  اجل گريان ، اَمَل خندان ، وَزين ميزان ، عيان محشر

به‏هر صورت،به هر معنى،تويى صورت،تويى معنى‏                       به هر ساغر، به هر صهبا،[۹]تويى صهبا، تويى ساغر

به ميكائيل و اسرافيل و عزرائيل و جبرائيل‏                    تويى آمر ، تويى ناصر ، تويى مولا ، تويى سرور

ز اَطوارت‏[۱۰]زگفتارت ، ز ديدارت ، ز انوارت‏                خِرد دَروا ،[۱۱]بصر اعما ،[۱۲]ذُكا[۱۳]حربا ، قمر شب‏پر

سوابق را لواحق را مشايق‏[۱۴]را حقايق را                        تويى اوّل ، تويى آخر ، تويى مُظهِر ، تويى مَظهَر

به هر نور و به هر خير و به هر حُسن و به هر فيضى‏                    تويى مبدع ، تويى مبدأ، تويى منبع ، تويى مصدر.[۱۵]


[۱] دِلال : غمزه و اشاره به چشم ، ناز .

[۲] مشعشع‏رو : روى درخشان و تابان .

[۳] مسلسل‏مو : موى حلقه در حلقه .

[۴] معنبربوى : بوى آغشته به عنبر ، خوشبو ، معطّر .

[۵] ازهر : روشن و روشن‏تر .

[۶] خهى : كلمه تحسين و تعجّب است ، آفرين .

[۷] چمان : خرامان ، رونده به ناز و زيبايى .

[۸] حزم : دورانديشى ، احتياط .

[۹] صهبا : شراب انگورى ، مى.

[۱۰] اطوار : جِ طور ، حالت‏ها و كيفيت‏ها .

[۱۱] دورا : حيران ، سرگشته .

[۱۲] اعما : نابينا ، كور .

[۱۳] ذكا : خورشيد . شاعر، خورشيد را به آفتاب‏پرست تشبيه كرده است كه از ديدار امام عليه السلام به هر سو مى‏نگرد و واله و شيداست .

[۱۴] مشايق : شوق‏ها ، آرزوها .

[۱۵] ديوان افسرى كرمانى ، ص ۶۲ ، دانش‏نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۲۹۵.