ابن‏خلدون در باب مهدويّت دانسته‏اند كه در درستى روايات نبوى در باره مهدويّت ترديد كرده است.^۱
بعد از دارمستتر، فان فلوتن (1866 - 1903) در كتاب تاريخ شيعه و علل سقوط بنى‏اميّه، كه آن را در سال 1894م در آمستردام به زبان فرانسوى منتشر كرد،^۲ خاستگاه تاريخى - پديدارى انديشه مهدويّت را تأسيس شيعه در كوفه بعد از قيام‏هاى شيعيان كوفى، بويژه مختار ثقفى، مى‏داند. به گفته او شيعيان از اين باور چون ابزارى براى براندازى بنى‏اميّه بهره بردند. از اين رو يكى از سه عامل مؤثر در سقوط بنى‏اميّه و به حكومت رسيدن عباسيان را ترويج انديشه مهدويّت در آن دوره دانسته است.^۳
بعدها ايگناتس گلدزيهر (1850 - 1921م)، مستشرق يهودى الاصل مجارستانى، در كتاب العقيدة و الشريعة فى الاسلام‏^۴ مهدويّت اسلامى را با روش تاريخى تحليل كرد و پديدارى اين آموزه در ميان شيعيان را متأثر از انديشه خلافت موروثى بنى‏اميّه دانست و بر تأثيرگذارى عناصر يهودى و مسيحى در اصل اين اعتقاد، و وجود رگه‏هايى از باور زرتشتى در باره سوشيانس در مهدويّت تأكيد كرد.^۵ساموئل مارگليوث (1858 - 1940م) نويسنده مدخل «مهدى» در دايرةالمعارف دين و اخلاق نيز مهدويّت را متأثر از فرقه كيسانيه و قيام‏هاى مختار ثقفى و زيد بن على بن الحسين دانسته است.