رويكردهاى پژوهشى در مهدويّت‏ نگارى - صفحه 16

منظر به مسئله مهدويت نگريسته است. وى در آثار متعدّد خود به اين موضوع پرداخته است.۱
بعضى از سخنان ابن عربى گوياى آن است كه وى حضرت مهدى موعود عليه السلام را خاتم الاوليا مى‏دانسته است؛ چنان‏كه در باب معرفت وزيران مهدى ظاهر در آخر الزمان مى‏گويد:
خداوند را خليفه‏اى است «موجود» كه ظاهر مى‏گردد و ظهورش در زمانى اتفاق مى‏افتد كه دنيا پر از جور و ستم باشد و او دنيا را پر از عدل و قسط مى‏نمايد و اگر از عمر دنيا نماند، مگر يك روز، خداوند آن روز را طولانى مى‏گرداند تا آن خليفه كه از عترت رسول اللَّه صلى اللّه عليه و آله است ، ولايت كند . او از فرزندان فاطمه و هم نام رسول خداست ، و جدش حسن بن على بن ابى طالب است.۲
ابن عربى در ادامه به ذكر شمايل و فضايل حضرت مهدى عليه السلام ، توصيف اعوان و ياران او، و كيفيت آغاز و انجام كار آن حضرت پرداخته و سپس بحث را با اين سروده‏هايش زينت داده است:

ألا إنّ ختم الأولياء شهيدوعين إمام العالمين فقيد
هو السيّد المهدى من آل أحمدهو الصارم الهندى حين يبيد
هو الشمس يجلو كل غمّ وظلمةهو الوابل الوسمى حين يجود۳

1.از جمله در الفتوحات المكيه ، باب‏هاى ۲۴ ، ۷۳ و ۳۶۶، و فصوص الحكم ، فص شيثى و چند اثر مستقل. ر.ك: ج ۱۰ (بخش چهاردهم : كتاب‏شناسى مهدويّت / مهدويت‏نگارى در قرن هفتم) .

2.الفتوحات المكية : ج ۳ ص ۳۲۷ (چاپ عثمان يحيى ، قاهره) البته جمله آخر از سخن او با روايات و اعتقادات شيعه ناسازگار، و مطابق با برخى روايات اهل سنّت است. و يا ممكن است تصحيفى در آن ، صورت گرفته باشد ؛ چرا كه در برخى نسخه‏هاى خطى اين كتاب در كتاب‏خانه‏هاى تركيه ، ايران و شمال افريقا ، اساساً «حسين» آمده است ، چنان كه در چاپ دار صادر بيروت ، انعكاس يافته و در اين دانش‏نامه (ص ۹۲ پاورقى ۷ (مهدويت از نگاه اهل سنّت) نيز نقل شده است . گفتنى است با آن كه در نسخه‏هاى كهن فتوحات ، اين عبارت وجود دارد ، از بعضى چاپ‏هاى متأخّر ، حذف شده است.

3.الفتوحات المكية: ج ۱ ص ۱۵۰ ب ۱۴ و ج ۲ ص ۴۹ ب ۷۳ و ج ۴ص ۱۹۵ ب ۵۷۷ .

صفحه از 25