3 - 5 . علاء الدوله سمنانى (قرن 7 و 8)

در برخى آثار علاء الدوله سخنانى در باره امام زمان و حضرت مهدى آمده است كه با ديدگاه‏هاى او در ديگر آثارش سازگارى ندارد؛ امّا در يك جمع‏بندى و به قرينه آنچه در بيان الاحسان آورده است، مى‏توان نتيجه گرفت كه سمنانى نيز به خاتميت ولايت حضرت مهدى عليه السلام معتقد است. او مهدى را «امام» و «قطب الاقطاب» مى‏داند و اينها از اوصاف عام و مشهور ولى خاتم نزد صوفيان است. ^۱

اشاره عرفا به روايات مهدويّت‏

عارفان و صوفيان در پرداختن به مسئله مهدويّت علاوه بر طريق ختم ولايت، به آموزه‏هاى دينى و نبوى، يعنى روايات، نيز توجّه داشته‏اند. در اين جا به نمونه‏هايى از اين استشهادها اشاره مى‏كنيم:
ابن عربى باب 363 فتوحات را چنين عنوان داده است:
فى مَعرفة منزل وِزراء المهدى الظاهر فى آخر الزمان الّذى بشّر به رسول اللَّه و هو من أهل البيت .
در شناخت منزلت وزيران مهدى كه پيامبر به ظهورش در آخر الزمان بشارت داده و از اهل بيت است .

وى در اين فصل مضمون بسيارى از احاديث نبوى را، مثل هم‏نام بودن مهدى با پيامبر و پر كردن جهان از عدل و قسط، نقل كرده است.^۲
عمر بن شجاع الدين موصلى (متوفى بعد از 660 ق) ، صوفى بزرگ موصل و مُراد و مُرشد اتابك بدر الدين لؤلؤ زنگى ، در كتاب النعيم المقيم ، فصلى را به «الإمام محمد المنتظَر ابن الإمام الحسن العسكرى» اختصاص داده و رواياتى را در باره سيره او و تولّدش و سخنانى را از او نقل كرده و به زنده بودن و معمّر بودن وى