از صفات خداوند. صفت «باقى (پايدار) » ، اسم فاعل از مادّه «بقى» است كه همان دوام است .
واژه شناسى «باقى»
صفت «باقى (پايدار) » ، اسم فاعل از مادّه «بقى» است كه همان دوام است . خليل بن احمد فراهيدى مى گويد : گفته مى شود : «بقى الشى ء ، يبقى ، بقاءً ؛ آن چيز ، پايدار ماند » و آن ، ضدّ فناست .
ابن اثير مى گويد : در نام هاى خداى متعال ، باقى ، به معناى كسى است كه اندازه وجود او ، در آينده به پايانى منتهى نمى شود و از او به «أبدىّ الوجود (وجود جاودان) » تعبير مى شود .
بنا بر اين ، «باقى» از نظر واژه شناسى ، كسى است كه فناناپذير است و پايان و فرجامى ندارد و بر كرانه جاودانگى است .
باقى ، در قرآن و حديث
در قرآن كريم ، برگرفته ها از مادّه «بقى» در ارتباط با خداوند ، شش بار با اين تعابير به كار رفته اند : «و خداوند ، بهتر و پايدارتر است » ، « وجه[۱]شكوهمند و گرامى پروردگار تو ،پايدار مى ماند» ، «و آنچه نزد خداست، پايدار است» ، «و آنچه نزد خداست، بهتر وپايدارتر است» و «و روزىِ پروردگار تو ، بهتر و پايدارتر است» .
در احاديث ، ويژگى هاى زير براى اين صفت وارد شده اند : «پايدارِ بى سرآمد» ، «پايدارِ بدون مدّت» ، «پايدارِ هميشگىِ بدون پايان و نابودى» ، «پايدار پس از نابودى آفريدگان» ، «پايدار پس از هر چيزى» و «پايدارى كه از ميان نمى رود» .
در حقيقت ، اين ويژگى ها ، بيانگر همان معناى لغوى «باقى»اند و تأكيدى بر اين نكته اند كه كاربرد حقيقى و مطلق اين واژه ، تنها براى خداست . بدين سان ، بقاى (پايدارىِ) خداوند ، مشروط به هيچ شرطى نيست و او عز و جل پس از نابودى همه جهان نيز پايدار خواهد بود .
[۱]
. برخى از مفسّران، «وجه اللّه » را به معناى ذات خدا دانسته اند. از شمارى احاديث ، استفاده مى شود كه «وجه اللّه »، هر امر الهى است كه انسان به وسيله آن به سوى خدا «توجّه» مى كند و روى مى آورد. بر اين پايه، امورى همچون دين خدا واطاعت از خدا وامام، از مصاديق وجه اللّه هستند (ر.ك: نور الثقلين: ج۴ ص۱۴۵ و۱۴۶).
