اسماء دختر عُمَيس خَثعَمى

او از زنان بزرگ در تاريخ اسلام و جزو نخستين زنانى است كه به پيامبر صلى الله عليه و آله ايمان آوردند .

اسماء باجعفر بن ابى طالب، ازدواج كرد و با او به حبشه هجرت كرد و براى او سه فرزند آورد: عبد اللّه ، عون و محمّد .

چون جعفر به شهادت رسيد، به ازدواج ابو بكر درآمد ومحمّد بن ابى بكررا به دنيا آورد كه قهرمان پايدارى در ولايت على عليه السلام است .

اسماء ، همراه و همدم فاطمه زهرا عليها السلام بود . او بود كه به فاطمه عليها السلام پيشنهاد داد تا جسد مطهّرش را در «تابوت» نهند و در غسل او ، امام را يارى داد .

اسماء پس از فوت ابو بكر ، به ازدواج امام على عليه السلام درآمد و يحيى را برايش به دنيا آورد و تا زمان شهادت امام عليه السلام با او بود .

او از راويان حديث و از كسانى است كه حديث « ردّ الشمس » را نقل كرده اند .[۱]

.^{تهذيب الكمال در شرح حال اسماء بنت عميس}ـ:

ابتدا همسر جعفر بن ابى طالب بود و با او به سرزمين حبشه هجرت كرد . وقتى جعفر در جنگ موته شهيد شد ، ابو بكر با او ازدواج كرد و چون او مُرد، على بن ابى طالب عليه السلام با وى ازدواج كرد. اسماء براى جعفر، عبد اللّه، عون و محمّد را به دنيا آورد، و براى ابو بكر، محمّد را در حجّة الوداع، و براى على عليه السلام، يحيى را . پس اينان، برادران ناتنى و مادرى هم هستند . [۲]

.^{صحيح البخارى به نقل از ابو موسى}ـ:

اسماء بنت عميس ـ كه از همراهان ما و از مهاجرانى بود كه به سوى نجاشى هجرت كرده بودند ـ ، براى ديدار حَفصه ، همسر پيامبر صلى الله عليه و آله به نزد او رفت . عمر در حالى كه اسماء نزد حفصه بود، وارد شد و چون اسماء را ديد، پرسيد : اين كيست؟
حفصه گفت: اسماء بنت عميس است .
عمر گفت: اين به حبشه رفته است؟ اين از دريا گذشته است؟
اسماء گفت: آرى .
عمر گفت: ما در هجرت از شما پيشى گرفتيم . پس ، از شما به پيامبر خدا سزاوارتريم .
اسماء ، خشمناك شد و گفت: به خدا سوگند كه چنين نيست! شما با پيامبر خدا بوديد ، گرسنه تان را سير و نابخردتان را موعظه مى كرد ، حال آن كه ما در خانه (يا سرزمينى) دور و پُر از دشمن در حبشه بوديم و اين به خاطر خدا و به خاطر پيامبر خدا بود و به خدا سوگند ، چيزى نمى خورم و نمى آشامم تا آنچه را گفتى ، به پيامبر خدا بگويم . ما بوديم كه آزار مى شديم و مى ترسيديم ؛ و اين را براى پيامبر خدا باز مى گويم و از او مى پرسم و به خدا سوگند ، نه دروغ مى گويم و نه تحريفش مى كنم و نه بر آن مى افزايم .
پس چون پيامبر صلى الله عليه و آله آمد ، اسماء گفت: اى پيامبر خدا ! عمر ، چنين و چنان گفت . پيامبر صلى الله عليه و آله پرسيد: «تو به او چه گفتى؟» .
اسماء گفت: من هم چنين و چنان گفتم .
فرمود: «او به من از شما سزاوارتر نيست . او و همراهانش يك هجرت دارند و براى شما اهل كشتى ، دو هجرت است» . [۳]