(8)
بررسى تفكّر و تدبّر در آیات و روایات معصومینعلیهم السلام
اختر سلطانى
كارشناسى ارشد علوم قرآن و حدیث
دانشگاه آزاد اسلامى اراك
استاد راهنما: حجةالاسلام محمّدرضا آشتیانى
استادان مشاور: حجةالاسلام محمّدعلى راغبى و دكتر... نوابخش
1377
92ص
نگارنده بر این باور كه اساس ارتباط آدمى با زندگى، شناخت است و شناخت، دستاورد تفكّر و تدبّر است وى تفكّر و تدبّر را در وجود آدمى با استفاده از آیات قرآن و روایات معصومانعلیهم السلام و با استفاده از نظر مفسّران و علماى برگزیده، مورد بررسى قرار داده است و در این زمینه، ابتدا آیات قرآن مجید را درباره تفكّر و تدبّر، سپس كلام معصومان را در این زمینه، و بعد از آن، ارتباط بین تفكّر و تدبّر را در قرآن و احادیث معصومان، و نیز نظر مفسّران و علماى بزرگ را در مورد آیات و احادیث تفكّر و تدبر، و در آخر، آثار و نتایج بد روحى جهل (نقطه مقابل علم) در وجود آدمى را بررسى كرده است. هدف نگارنده در دو نكته خلاصه مىشود: 1 . ردّ نظریه و طرز تفكّرگراى محض كه هیچ محدودیتى براى آن قائل نیستند و مىخواهند تمام نیازهاى جامعه بشر را توسط تفكّر و تعقّل تأمین نمایند كه به «عقلیون» معروفاند؛ 2 . ردّ نظریه گروهى كه در مقابل گروه یاد شده هستند و هرگونه دخالتى را در مسائل اساسى جامعه بشر براى عقل، ممنوع مىدانند كه به «ظاهریه» یا «اهل حدیث» مشهورند. این پایاننامه از پنج فصل تشكیل شده است: فصل اوّل، درباره تاریخچه مطالعاتى بحث است. در تاریخچه، منابع و تألیفاتى مهمّى كه به بحث درباره این موضوع پرداختهاند، به طور خلاصه معرّفى شده است. این فصل، داراى بخشهایى است. در «بیان مسئله»، علّت تألیف پایاننامه شرح داده است. در «فرضیات تحقیق»، پرسشهاى تحقیقاتىاى كه باید مورد بررسى قرار گیرند، آمده است. در «اهداف مطالعاتى»، درباره موضوع گزینش شده، مطالبى آمده است. در «حدود مطالعاتى»، مواردى كه این جستار، آنها را مورد شناسایى قرار مىدهد تا هنگام تجزیه و تحلیل مطالب، به بررسى جایگاه خاص تحقیق، پرداخته شود، آمده است. همچنین واژههاى كلیدىاى كه در طى بحث مطرح مىشوند، تعریف شده است. در فصل دوم، نگارنده به عنوان «مرور متون مطالعاتى»، بعضى از تألیفات درباره موضوع بحث را مورد بررسى و ارزیابى قرار داده و نكات ضعف و قوّت آنها را بیان نموده است. نگارنده در فصل سوم، به بررسى رهیافت، طرح، فن و روش تحقیق پرداخته و آنگاه، رهیافت گذشتهاى و طرح تحقیق را مبناى كار قرار داده، و از طرح تكمیلى توصیفى و موردى استفاده نموده است. فن تحقیق كتابخانهاى و طرح تحلیلى پایاننامه، نظرى و مبتنى بر روش استنباطى است. در فصل چهارم، به تجزیه و تحلیل دادههاى تحقیق پرداخته شده كه چند بحث كلّى و هر كدام با چند عنوان در این فصل، مطرح گردیده است. نگارنده، در فصل پنجم، به چگونگى استنتاج و نیز اینكه چگونه بر مبناى رهیافت و فن تحقیق به بررسى پرداخته و به نتیجه رسیده است ، اشاراتى دارد. سپس، نتایج تحقیق را بیان مىكند و بعد، مشكلات موجود در سر راه تحقیق و پیشنهادهایى براى محقّقان بعدى مطرح مىنماید. در پایان نیز با عنوان «كتابنامه»، فهرست منابعى كه در تحقیق مورد استفاده قرار گرفتهاند، مىآورد.
