گزاره‏ هاى اعتقادى و گزاره ‏هاى تاريخى مهدويّت‏ - صفحه 7

شايسته تبيين بيشتر است.
ظهور و قيام امام مهدى عليه السلام پس از دوره غيبت، امرى حتمى و مبتنى بر ادله معتبر نقلى است كه تواتر معنوى دارد و نزد شيعه اماميه از اصول مهدويّت محسوب مى‏شود.
در كنار اين بحث اعتقادى، روايات و گزارش‏هايى در باره علايم ظهور هست كه برخى علايم را محتوم، و برخى را غير محتوم شمرده است. روشن است كه بحث علايم ظهور به اندازه اصل قيام و انقلاب مهدوى اهميّت ندارد و اثبات آن نيز به همين اندازه كم‏اهميّت است؛ زيرا اين‏گونه مباحث از اصول اعتقادى محسوب نمى‏شوند و از اين رو ايمان و اقرار تفصيلى به آنها لازم نيست. همچنان كه شناخت تفصيلى تمامى آنچه در كتاب و سنّت آمده است، در اصل ايمان و اسلام شرط نيست.۱
شاهد اين مطلب اين است كه حتّى اگر هيچ علامتى نيز پديدار نشود، در اصل قيام مهدوى خللى وارد نمى‏شود. چنان كه در روايتى‏۲ آمده است كه اصل ظهور امام مهدى عليه السلام وعده تخلّف‏ناپذير الهى است؛ امّا ديگر مباحث و ملازمات آن قابل تغيير و تبديل‏اند.۳
با تأمّل در آنچه گفتيم مى‏توان به چند نكته بسيار مهم در باره مهدويّت‏پژوهى

1.ر.ك: منتخب الأثر فى الإمام الثانى عشر: ج ۳ ص ۳۰۳.

2.امام جواد عليه السلام فرموده است : «إنَّ القائِمَ مِنَ الميعادِ، وَاللَّهُ لا يُخلِفُ الميعادَ؛ همانا [ظهور و قيام‏] قائم از وعده‏هاى خداست و خداوند در وعده خلاف نمى‏ورزد». ر . ك : ج ۷ ص ۲۲۲ ح ۱۲۸۳ (الغيبة ، نعمانى : ص ۳۰۳ ح ۱۰ .

3.ر. ك: شبهات مطرح در آثار برخى از مستشرقان همانند اتان كلبرگ در مقالات متعدّدى كه در باره امامت شيعى و يا دوازده امام و امام مهدى عليه السلام نوشته و در برخى از معارف شيعى ، ترديد كرده است . عثمان خميس كه در كتاب متى يشرق نورك أيّها المنتظر؟ در مباحث تاريخى و فرعى تشكيك كرده است . سيّد ابو الفضل برقعى كه در كتاب بررسى علمى احاديث مهدى به نقد گزاره‏هاى تاريخى پرداخته است. احمد كاتب كه در كتاب تطور الفكر السياسى عند الشيعة با تحليل تاريخى در پى ردّ گزاره‏هاى تاريخ‏مند است.

صفحه از 9