وجيه الدين تكلو

وجيه الدين تكلو

از شاعران دربار صفوى

وجيه الدين نسف آقاى تَكَلّو، متخلّص به شانى، متولّد قرن دهم در تهران است و از شاعران دربار صفوى بوده است و در سال ۱۰۲۳ق در مشهد در گذشت. ديوان او چاپ شده است.

شعر او در مدح حضرت مهدی(ع):

شاه اُمَم امامِ هُدا صاحبَ الزمان                      كز نامِ او سخن به ثريّا برآورم

در گفتگوى مدحت او شكّرِ كلام                    از كام طوطيانِ شِكَرخا[۱]برآورم

با آبِ روى خاكِ درش كاينات را                   بر گِرد خوانِ (نحنُ قَسَمْنا)[۲]برآورم

دستى كه سوى خوان خداوندى اش برم                       صد بنده را ذخيره عقبا برآورم

صيتِ[۳]خروجش ار به چهارم فلك برم                        خورشيد را ز پهلوى عيسى برآورم[۴]

شاها در انتظارِ تو نزديك شد كه من                از راهِ ديده، هستىِ خود را برآورم

از آبِ چشم و بوسه گهِ آستانِ تو                    گرد از نهادِ زَمزم و بَطحا برآورم

زاين بوى پيرهن كه ز جَيْب تو مى دمد                        از چشمِ يوسف اشكِ زليخا برآورم

با طاعتِ حريم تو بر روى انبيا                       قُدسِ خليل و مسجدِ اقصا برآورم

گر نَكهت[۵]نسيمِ ولاى تو بشنوم                     چون سبزه، سر ز خاكِ تولّا برآورم

در سايه لواى تو چون قرصِ آفتاب                  بر جانِ خصم، تيغِ تَبَرّا برآورم

افشا كنم خيانتِ اَربابِ بُغض را                     انكارشان ز عالمِ اِخفا برآورم

در گورِ جسم از دلِ خصمِ سيه دلت                چون مور، ذرّه ذرّه سويدا[۶]برآورم

آخر چه شد كه وعده به آخر نمى رسد؟                       تا چند دل به هر خبر از جا برآورم

در پاىِ يار اگر سرِ خارى خَليده است              خارش به سوزنِ مُژه از پا برآورم

نزديك شد كه زلزله اشتياق را                        بر چارطاقِ طارُم اَعلا[۷]برآورم

در معدن جهان، اثر از دين و دل نماند             داد از كدام محنتِ دنيا برآورم

مانع اگر حضورِ گروهِ مُعيّن است                    احضارشان ز عالمِ اخفا برآورم

تنها برون خُرام، كه در ظِلّ رايَتت                    كارِ هزار تن، منِ تنها برآورم

خاكِ درِ تو گر به سرم مِغفَرى[۸]كند                جوشن ز دوشِ چرخِ مُعَلّا برآورم

با آن كه رحمت از فلك آيد به يُمن تو              فيض از زمين به طارم خَضرا[۹]برآورم

جز در برِ تو همچو گريبانِ سرَم مباد                كز دست آستينِ تمنّا برآورم

تا از سراى پرده معنى زمان زمان                    دوشيزگان طبعِ طرَب زا برآورم

آرايشِ ثناى تو مَشّاطگى[۱۰]كند                       چون لُعْبَتانِ انجمن آرا برآورم.[۱۱]


[۱] شكرخا : كنايه از شيرين گفتار .

[۲] اشاره به آيه «أَهُم يَقْسِمُونَ رَحْمَتَ رَبِّكَ نَحْنُ قَسَمنا بَينَهُم مَعيشَتَهُم فِى الْحَيوةِ الدُّنْيا ...؛ آيا آنان رحمت پروردگارت را تقسيم مى كنند؟ ما معيشت آنها را در حيات دنيا در ميانشان تقسيم كرديم ...» (زخرف : آيه ۳۲) .

[۳] صيت : آوازه ، شهرت نيكو .

[۴] عيسى عليه السلام در فلك چهارم با خورشيد، همسايه است .

[۵] نكهت : بوى خوش .

[۶] سويدا : دانه دل ، نقطه سياه كه بر دل است .

[۷] طارم اَعلا : كنايه از آسمان .

[۸] مغفر : كلاه خود ، كلاه آهنى كه در جنگ بر سر مى نهند .

[۹] طارم خضرا : كنايه از آسمان .

[۱۰] مَشّاطگى : آرايشگرى .

[۱۱] نسخه خطى كتابخانه ملى ملك : به شماره ۵۴۵۰ ، به نقل از دانش نامه شعر مهدوى: ج ۱ ص ۹۳.