تاریخچه بنای حرم امام حسین علیه السلام - صفحه ۱۸

الحسين هزينه شد، از ثلثِ مال مرحوم ميرزا تقى خان امير كبير بوده است . ۱
يكى از بهترين توصيف ها از بناى حرم امام حسين عليه السلام در اواخر قرن سيزدهم هجرى، از اديب الملك است كه در سال ۱۲۷۳ ق ، به عتبات مقدّس عراق ، سفر كرده و وصف جامعى از تاريخ حرم و سابقه تعميرات انجام شده ، به دست داده است. ۲ گزارش ديگر ، مربوط به سال ۱۲۸۰ق ، از سيف الدوله ، در دست است. ۳
گزارش ديگر نيز از وضعيت حرم در سال ۱۲۸۴ ق ، به وسيله عضد الملك ، انجام شده است. ۴ ناصر الدين شاه هم در سفرنامه عتباتش ـ كه در سال ۱۲۸۷ ق ، صورت گرفته ـ توضيحاتى در باره حرم امام حسين عليه السلام آورده است. ۵

مزار امام عليه السلام در قرن چهاردهم هجرى

از حوالى سال ۱۳۰۰ ق ، به بعد، تعميرات فراوانى در حرم امام حسين عليه السلام توسّط قاجارها (اعم از شاهان ، شاه زادگان يا همراهان آنها) ، صورت گرفته است . جزئيات اين تعميرات ، در منابع سفرنامه اى و تواريخى كه براى اين شهرها نوشته شده، آمده است. در اين دوره، شمارى از تاجران برجسته ايرانى و عراقى نيز در اين قبيل اقدامات ، سهيم بوده اند . تجّار و سرشناسان مسلمان هند ، بويژه از فرقه هاى اسماعيليه ، نيز در اين قبيل امور ، مشاركت فعّال داشته اند ، كه از جمله آنها ، سيّد طاهر سيف الدين هندى است كه در سال ۱۳۵۵ ق ، با ديدن وضعيت اسفبار حرم امام حسين عليه السلام ، اقدامات فراوانى انجام داد . ۶

۱.الكرام البررة: ج ۲ ص ۷۱۳ ـ ۷۱۴.

۲.سفرنامه اديب الملك: ص ۱۵۹ ـ ۱۶۴.

۳.سفرنامه سيف الدوله: ص ۲۳۰ ـ ۲۳۲.

۴.سفرنامه عضد الملك: ص۱۶۱.

۵.ر. ك: شهريار جاده ها.

۶.تاريخ العراق بين احتلالين : ج ۴ ص ۱۱۶.

صفحه از ۲۰