به اوج خود رسيد ؛ ولى هنگامى كه منتصر عبّاسى در سال 248 ق ، زمام حكومت را به دست گرفت ، از مردم خواست كه چونان گذشته به زيارت كربلا بروند ۱ و از سوى ديگر ، دستور داد تا مرقد امام حسين عليه السلام را بازسازى كنند ۲ و در نهايت ،آزاررسانى به شيعيان را ممنوع كرد . ۳ از اين پس ، كم و بيش ، سختگيرى هايى اعمال مى شد (مانند : دوران سلطه حنابله بر بغداد ، پيش از به قدرت رسيدن آل بويه) ؛ ۴ امّا خلفاى ديگر عبّاسى ، هرگز مانند متوكّل نبودند و براى زائران مزار امام حسين عليه السلام مزاحمتِ آن گونه پديد نمى آوردند . آزادى ها در حدّى بود كه شيعيان ، بويژه در روزهاى عاشورا، عرفه و نيمه شعبان ، به زيارت كربلا مى رفتند و بر سرِ مزار امام حسين عليه السلام سوگوارى مى كردند، تا جايى كه اندك اندك ، مزار امام عليه السلام براى عزادارى ، مكانى هميشگى شد.
در باره روزگار غيبت صغرا نيز اسنادى گزارش شده اند كه نشانگر برگزارى مراسم رثا و سوگوارى در كنار مزار امام حسين عليه السلام در آن روزگارند ، از جمله گزارش ابن اثير در باره حوادث پايانى سال هاى حدود 296 ق ، كه نمايانگر حضور شيعيان
1.الكامل فى التاريخ : ج ۴ ص ۳۵۵ .
2.المناقب ، ابن شهرآشوب : ج ۲ ص ۲۱۱ .
3.مروج الذهب : ج ۴ ص ۱۳۵ .
4.برخوردهاى تنگ نظرانه اين گروه ، به حدّى بود كه حتّى خليفه عبّاسى نيز در ضمن نامه اى به مقابله با آنان برخاست . ابن اثير ، در اين باره مى نويسد : در سال ۳۲۳ ق ، كار حنبليان ، بالا گرفت و توانشان فزونى يافت . از سوى الراضى ، دستورالعملى صادر شد كه براى آنها خوانده شد و كارشان تقبيح گرديد و سرزنش شدند : «آن گاه بدگويى شماست به بهترين افراد امّت و نسبت كفر دادنتان به شيعيان خاندان محمّد ، و بعد ، دعوتتان از مسلمانان به دين بدعت آلود و مذاهب منحرف كه در قرآن ، مؤيّدى ندارند ، و منكر زيارت قبر امامان هستيد و به زائران آنها ، بدگويى كرده ، نسبت بدعت مى دهيد ، در حالى كه خودِ شما براى زيارت مردى عادى كه هيچ شرف و نسب و وابستگى با پيامبر خدا ندارد ، گرد مى آييد و دستور به زيارت او مى دهيد و به او معجزه هاى انبيا و كرامات اوليا را نسبت مى دهيد . خدا شيطان را لعنت كند كه اين كارهاى زشت را براى شما مى آرايد و لعنت كند اغواى او را ! امير مؤمنان به جِد ، به خدا سوگند ياد مى كند و به سوگندش وفادار است كه اگر از كارهاى زشت مذهبتان و كژى هاى سلوكتان دست بر نداريد ، تنبيه و فشار و كشتار و طرد را بر شما فزون خواهد كرد و بر گردنتان ، شمشير و بر خانه ها و جايگاه هايتان ، آتش فرود خواهد آورد» (الكامل فى التاريخ : ج ۵ ص ۱۷۵) .
