تحلیلی درباره سیر تاریخی عزاداری امام حسین علیه السلام - صفحه 37

در اين سده ، تشيّع در خراسان نيز دامن مى گشايد ، بويژه در حوالى بيهق (سبزوار) ، تا آن جا كه خواجه على مؤيّد (م 737 ق) ، از حاكمان سربه دار ، از شهيد اوّل (محمد بن مكّى عاملى) در شام مى خواهد كه براى بر آوردن نياز علمى و فقهى آنان ، به خراسان كوچ كند . آن بزرگوار نيز اللمعة را مى نگارد و مى فرستد .
همچنين از مواضع ابن تَيميّه (م 728 ق) ۱ و شاگردش ابن كثير (م 774 ق) ۲ در باره عزادارى مى توان دريافت كه در آن روزگاران ، سوگوارى و برپايى مجالس ماتم براى شهيدان كربلا ، گسترده بوده است . ابن تيميّه ، ردّيه هايى نوشته و ابن كثير ، با عبارت «ما يفعله الشيعة من إظهار الجزع و الفزع» ، از جريان سوگوارى شيعيان ، ياد كرده است .
از سوى ديگر ، شكل گيرى حكومت مرعشيان در طبرستان با گرايش شيعى نيز مى توانسته زمينه هاى برگزارى مراسم عاشورا را فراهم آورده باشد .
كتاب بلندآوازه روضة الشهدا ى واعظ كاشفى (از واعظان چيره دست و سخن آور قرن نهم) ـ كه مشتمل بر سوگ نامه هايى است كه پيش از آن ، سروده شده اند ـ ، بى گمان ، نشانگر حضور جدّى ادبيّات رثا و سوگوارى در قرن هشتم است . همچنين بايد از قصيده كوتاه ، امّا ارزشمند و پُرمايه سيف الدين فَرَغانى ، شاعر و عارف شيعى مذهب در اين قرن، ياد كرد ، كه مطلع آن ، اين است :

اى قوم ! در اين عزا بگِرييدبر كُشته كربلا بگِرييد .۳

1.جامع المسائل: ص ۹۳ (المجموعة الثالثة).

2.البدايه والنهاية : ج ۸ ص ۲۰۳ .

3.ديوان سيف فرغانى : ص ۱۷۶ ش ۷۹ (بخش قصايد و قطعات) .

صفحه از 49