صاحب روضة الشهدا ، از واعظان و مقتل خوانان سال هاى پايانى سده نهم است . متن كتاب، اشعار و مرثيه هاى موجود در آن ، نشانگر ادب قوىِ عاشورايى در زبان فارسى در اين قرن است . ساختار كتاب نيز نشانگر وجود مجالس سالانه سوگوارى عاشورايى در آن دوران است . مقدّمه، متن و اشارات كتاب و نيز رثاها و سوگ نامه هاى موجود در آن، همه و همه ، نشانگر آن اند كه دهه محرّم ، به سوگوارى، عزادارى و مقتل خوانى آميخته بوده است و اين همه در روز عاشورا به اوج رسيده است . ^۱
اين همه ، نشانگر حضور اين سنّت ريشه دار در شرق اسلامى است . چگونگى جريان عزادارى در اين دوران در : حِلّه، كوفه، كربلا و ديگر شهرهاى شيعى عراق ، نيازمند تتبّع گسترده در لا به لاى متون گوناگونِ بر جاى مانده است . به گمان ما ، با توجّه به آنچه گذشت و با تأمّل در حضور قوى اين فرهنگ و ادبيّات ، بعيد است كه اين قرن ، از عزادارى بر امام حسين عليه السلام ، تهى بوده باشد . بر اين همه بايد نگرش ملايم و به دور از تعصّب هاى آن چنانىِ تسنّن را در اين روزگاران در اين مناطق ، افزود .

مرحله ششم : عزادارى در سده هاى دهم و يازدهم (دوران حاكميت صفويان)

با تاج گذارى شاه اسماعيل صفوى به سال 907 ق ، در تبريز ، تشيّع در ايران ، رسميت يافت و ترويج شعائر شيعى ، از جمله اهداف مهمّ آن حكومت شد . چنان كه اشاره كرديم ، پيش از تأليف روضة الشهدا ، مقتل هايى در مراسم سالانه عاشورا در خراسان خوانده مى شد كه روضة الشهدا ، براى تسهيل مقتل خوانى در آن مجالس ، تأليف شد