حركت غم آلود و حزن آميز ، سوگ امام حسين عليه السلام را يادآورى مى كنند. برخى ، بدن هايشان را با رنگ قرمز ، رنگ مى كنند تا نشانى باشد از خونِ به ناحق ريخته و ستمِ روا گشته و اعمال زشتِ انجام شده در آن روزگار .
آنان هماهنگ با هم ، اشعار غم آلود مى خوانند و چوب هايى را چنان به هم مى زنند كه آهنگ غم بر مى آورَد . به هنگام ظهر ، در ميدانى جمع مى شوند و ملّايى از نسل آل محمّد صلى الله عليه و آله ، روضه مى خواند و از حسين عليه السلام مى گويد و وقايع آن روز را به شرح مى آورد.
اين مراسم ، روزها در مساجد و شب ها در مكان هاى عمومى و خانه ها برگزار مى شود . مرثيه سرايان ، مى خوانند و همه گريه مى كنند و در آخرين بند رثا مى گويند : «آه ، حسين ! شاه ، حسين !» .
او از چگونگى حمل سلاح بر اسب ها و عِمارى ها به صورت نمادين و نشاندن كودكانى بر روى جهاز اسبان و بردن تابوتى به نشانِ تشييع نمادين در آن روز ، گزارشى دقيق ، ارائه داده است. ۱
تاوِرنيه ۲ نيز به سال هاى 1632 و 1667 م ، به ايران سفر كرده و در سفرنامه خود ، چگونگى سوگوارى ايرانيان در عاشورا را گزارش نموده و گاه، آن را با آميزه اى از برداشت هاى ناصواب به خاطر ناآگاهى از چند و چونى جريان ، آورده است . او گزارش مى كند كه :
مردمان ، در نهايت حزن و اندوه ، در مراسم ، حاضر مى شوند و شب ها ، مردمانى مقدّس و پاك را به خانه ها مى برَند و اِطعام مى كنند و چون غروب مى شود ، در معابر ، منابرى نصب مى كنند كه واعظان بر آنها فراز آمده ، مردمان را وعظ مى كنند و مردم را براى عزادارى اين روز ، آماده مى كنند .
1.سفرنامه پيترو دلّا واله : ص ۱۲۲ (مكتوب چهارم) .
2.ژان تاتيت تاورنيه ، جهانگرد فرانسوى (متولّد ۱۶۰۵ م) ، در زمان سلطنت شاه صفى و شاه عبّاس دوم و شاه سليمان ، به ايران آمده است (ر . ك :سفرنامه تاورنيه : مقدّمه) .
