بيشتر مردم در چرايى و چگونگى حادثه كربلا ، آيينى كردن عزادارى امام حسين عليه السلام و تبديل كردن آن به جريانى دينى و فكرى ، استفاده مى نمود .
امام باقر عليه السلام با توجّه به آنچه گذشته و آنچه به وجود آمده بود ، از موقعيت اجتماعى والايى برخوردار شده و مرجعيت علمى ـ دينى يافته بود ، چنان كه مردمِ بسيارى به ايشان مراجعه مى كردند . از اين رو ، شعاع وجودى و نفوذ كلام آن بزرگوار ، از پدر گرامى شان فزون تر بود . امام باقر عليه السلام نيز از اين همه ، به طرق گوناگون در جهت آيينى كردن عزادارى امام حسين عليه السلام و تبديل آن به جريانى در بستر تاريخ ، سود جُست ، از جمله با : بيان گفتار امام زين العابدين عليه السلام به عنوان شاهد جريان كربلا در فضيلت گريستن بر امام حسين عليه السلام ، ^۱ تشكيل مجالس سوگوارى در منزل خود ، تشويق مرثيه سرايان ^۲ بر پرداختن به ابعاد اين فاجعه در قالب سروده ها وخواندن رثا، ترغيب شيعيان به تشكيل مجالس عزا در خانه هايشان با رعايت احتياط جهت در امان ماندن از برخورد حاكمان . ^۳ توجّه به ادبيّات و شعر متعهّد در جاودانه سازى جريان كربلا ^۴ و براى نخستين بار ، مطرح كردن تعطيلى روز عاشورا ^۵ و در نهايت ، تأكيد بر اين نكته كه عزادارى سيّد الشهدا ، در دنيا به دين آنها يارى مى رساند و در روزگار واپسين ، آنها را با امام حسين عليه السلام و پيامبر صلى الله عليه و آله همجوار مى گردانَد . ^۶