تاريخ : دوشنبه 1396/5/30
تاریخ ایجاد:
کد خبر:
43213
علامه مجلسی و تفریق احادیث
استاد دانشگاه تهران معتقد است که برخلاف تصور عمومی علامه مجلسی به تفریق احادیث پرداخته است و ایشان یکی از تاثیرگذارترین علمای حدیثی شیعه هستند.
** باز نشر **
عبدالهادی فقهیزاده، مدیر گروه علوم قرآن و حدیث دانشکده الهیات دانشگاه تهران در گفتوگو با خبرگزاری بینالمللی قرآن(ایکنا)، به مناسبت سالروز درگذشت علامه مجلسی درباره جایگاه ایشان در تاریخ حدیث شیعه، گفت:
ایشان فرزند مجلسی اول علامه محمدتقی مجلسی و یکی از اثرگذارترین علمای شیعه در حوزه حدیث بودند؛ دلیل احراز این جایگاه رفیع خاص و حساس به چند عامل بر میگردد.
فقهیزاده توضیح داد: تالیف آثار حدیثی به زبان فارسی در دوران حساس صفوی، نخستین گام بلند در این حوزه به حساب میآید. وی یکی از نخستین اساتید حدیثی است که تالیفات متعددی به زبان فارسی دارد. کتب حدیثی ایشان به زبان فارسی، مثل شاهنامه فردوسی و دیوان حافظ که در بسیاری از منازل وجود دارد، در منازل شیعیان ایرانی آن زمان مرسوم بود و مردم به این کتابها رجوع میکردند و این آثار شور و نشاطی علمی در آن روزگار ایجاد کرده بود.
ایشان فرزند مجلسی اول علامه محمدتقی مجلسی و یکی از اثرگذارترین علمای شیعه در حوزه حدیث بودند.
یکی از علل جایگاه برجستگی علامه مجلسی تالیف دو کتاب عربی برجسته در حوزه حدیثی است، یکی از این دو کتاب «مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول» است که مهمترین اثر فقهالحدیثی شیعه بهشمار میآید و علامه مجلسی در این اثر بیست جلدی به توضیح، تفسیر و شرح روایات مهمترین کتاب حدیثی شیعه یعنی «کافی»(اثر ثقةالاسلام کلینی) پرداختهاند.
وی افزود: علت دوم جایگاه برجستگی علامه مجلسی تالیف دو کتاب عربی برجسته در حوزه حدیثی است، یکی از این دو کتاب «مرآة العقول فی شرح اخبار آل الرسول» است که مهمترین اثر فقهالحدیثی شیعه بهشمار میآید و علامه مجلسی در این اثر بیست جلدی به توضیح، تفسیر و شرح روایات مهمترین کتاب حدیثی شیعه یعنی «کافی»(اثر ثقةالاسلام کلینی) پرداختهاند.
مدیر گروه علوم و قرآن دانشگاه تهران تصریح کرد: این اثر واقعا علامه بودن ایشان را نشان میدهد؛ علامه در این کتاب در حوزههای مختلف تاریخی، تفسیری، عقایدی و به صورت خاص حدیثی، وارد شدهاند و مطالب بسیاری زیادی را از آموزههای اهل بیت(ع) تببین ساخته و به صورت ویژه صحت این روایات را از نظر مضمونی و محتوایی آشکار کردهاند. اهمیت کافی وقتی معلوم میشود که این کتاب مجلسی در نظر گرفته شود.
فقهیزاده گفت: کتاب استثنائی دیگری که علامه مجلسی حدود ۴۰ سال به تالیف آن پرداخت، «بحارالأنوار الجامعة لدُرر اخبار الائمة الاطهار» است که به اختصار بحارالانوار خوانده میشود.
وی ادامه داد: این اثر بدون شک معروفترین کتاب ایشان به شمار میآید. این کتاب بر خلاف برداشت عموم مردم که تصور میکنند هیچ اهتمامی به تفریق روایات صحیح از ناصحیح، معتبر از نامعتبر و صحیح از سقیم نداشته است، از نظر خود مجلسی روایاتی جمع شده است که حداقل شرایط علمی بودن را داشته باشد؛ این رویکرد را میتوان با چند تعبیر در نظرات مرحوم مجلسی نشان داد.
این استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: اول این که علامه مجلسی در جاهای مختلفی از مقدمه مهمی که برای این کتاب نوشته، عنوان کرده است که احادیث دیگری در این حوزه وجود داشته است که من به دلیل ضعف، عدم وجود در منابع حدیثی معتبر پیشین و یا ترک آنها از سوی علمای معتبر شیعه نیاوردهام.
فقهیزاده گفت: با توجه به روش کار علامه مجلسی آشکار میشود که ایشان قصد پراکنده کردن و ترویج روایات موهوم را نداشته است. البته تاکید میکنم این سخن بدان معنا نیست که در کتاب بحارالانوار روایات ضعیف و مجعول وجود ندارد. در نفس الامر و حاق واقع، روایات متعددی وجود دارد که از نظر تحلیل علمی و نقد سندی و محتوایی، نمیتوانیم به صحت و اعتبار آنها حکم کنیم.
وی ادامه داد: برخی از روایات ممکن است مجعول باشد، اما این بدان معنا نیست که علامه مجلسی عوامانه برخورد کرده و تلاشی برای جداکردن روایات صحیح و سقیم از هم نکرده باشد. این که گفته میشود مجلسی در این خصوص بی اهتمام بوده است تصوری خام بوده که تحقیق علمی خلاف این مسئله را نشان میدهد.